UPDATE 08-02-2023
Ex-commissaris van Philip Morris in Nederland, Ralf Dekker, bekleedt tijdelijk een Tweede Kamerzetel voor Forum voor Democratie. Officieel mogen de banden zijn verbroken, met Dekker heeft de tabaksfabrikant rechtstreeks toegang tot het parlement. Alle reden om artikel 5.3 FCTC in de wet te verankeren.

Door de webredactie

Eerder zagen we hoe voormalig VWS-minister Elco Brinkman commissaris werd bij Philip Morris, maar recent bewoog de draaideur tussen politiek en de tabaksfirma de andere kant op. Sinds half augustus is Ralf Dekker, ex-commissaris van Philip Morris in Nederland, lid van de Tweede Kamer namens Forum voor Democratie (FvD). Dekker vervangt tot 5 december Simone Kerseboom, die met zwangerschapsverlof is.

TabakNee had Dekker eerder al op de korrel toen bleek dat hij er geen been in zag om zijn lidmaatschap van Provinciale Staten van Noord-Holland (sinds 28 maart 2019) te combineren met een commissariaat bij Philip Morris Holland B.V. (per 1 april 2019). Daar volgde hij Irene Asscher-Vonk op, de moeder van voormalig PvdA-voorman Lodewijk Asscher, die deze functie, die ze sinds 2007 bekleedde, ondanks felle kritiek niet eerder wilde opgeven. Philip Morris Holland B.V. ging in september 2019 over in Philip Morris Investments B.V., waar Dekker per 1 januari van dit jaar als commissaris alweer afzwaaide. Zijn plaats is ingenomen door PM-manager Ad Reijnen.

Korte lijnen

Officieel is er geen sprake meer van een nevenfunctie die Dekker zou moeten vermelden bij de Tweede Kamer. Maar er is weinig fantasie voor nodig om in te zien dat de lijnen met de tabaksfabrikant kort zijn en dat die nu, zij het tijdelijk, voet aan de grond heeft in het hart van politiek Den Haag. Wat Imperial Tobacco in 2019 niet lukte toen het probeerde GroenLinks-kamerlid Paul Smeulders in te palmen, heeft Philip Morris nu dus wel voor elkaar: een bruggenhoofd in de Kamer. Dekkers Kamerlidmaatschap laat ook zien welke positie hij binnen FvD heeft, waar hij ook al voorzitter is van het Renaissance Instituut, het wetenschappelijk bureau van de partij. Iemand met invloed dus.

In de Kamer heeft Dekker buitenlandse zaken, Europese zaken en buitenlandse handel in zijn portefeuille. Dat is weliswaar geen volksgezondheid, maar het zijn niettemin terreinen waar een multinational als Philip Morris belangen bij heeft. In de Provinciale Staten is Gezondheid overigens wel een van de beleidsterreinen waar hij zich mee bezighoudt. Hij is er lid van de commissies Natuur, Landbouw en Gezondheid (NLG), Ruimte, Wonen en Klimaat (RWK) en Economie, Financiën en Bestuur (EFB).

Heldere normen rond artikel 5.3 nodig

In 2020 stelde TabakNee Dekker een aantal vragen over zijn opvattingen over tabaksgebruik, de gevolgen van roken en het belang van de bescherming van de volksgezondheid. In zijn antwoorden volgde hij volledig de lijn van PMI, zozeer, dat ze door de woordvoerders van de tabaksfirma voor hem lijken te zijn opgeschreven. Dekker was toen de spreekbuis voor de tabaksproducent en er is geen reden om aan te nemen dat daar iets in is veranderd.

De rol van ex-PMI-commissaris Dekker in de Kamer en de Provincie onderstreept opnieuw het belang van een heldere normstelling rond het bekende artikel 5.3 van het Kaderverdrag inzake tabaksontmoediging van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO-FCTC). Dit artikel houdt in dat de brede overheid het tabaksbeleid moet beschermen tegen de gevestigde belangen van de tabaksindustrie. In landen die het verdrag ondertekenden, zoals Nederland, zijn alle staatsorganen daaraan gebonden, inclusief het parlement, Provinciale Staten en gemeenteraden.

In Frankrijk werd dit recent ook zo vastgelegd in de gedragscode van de Assemblé nationale. Franse parlementariërs moeten contacten met de tabaksindustrie tot het strikt noodzakelijke beperken en alleen in de context van openbare hoorzittingen. Een poging om ook voor het Nederlandse parlement artikel 5.3 in zo’n gedragscode vast te leggen, strandde vorig jaar. Het tegenargument daarvoor was dat parlementariërs ieder voor zichzelf moeten kunnen uitmaken met wie ze wel of niet willen spreken. Phon van den Biesen, advocaat van Rookpreventie Jeugd, betoogde in reactie daarop dat het parlement allang gebonden is aan 5.3 omdat “álle overheidsorganen nu eenmaal aan de bepalingen van elk door Nederland geratificeerd verdrag gebonden zijn.” Om elke twijfel hierover voorgoed weg te nemen bepleitte Van den Biesen om artikel 5.3 expliciet in de wet te verankeren. In feite ten overvloede, maar het geval Dekker laat zien dat dit niettemin noodzakelijk is.

UPDATE 08-02-2023
Dekker nog tot eind maart Kamerlid

Ralf Dekker vervangt nog zeker tot eind maart Simone Kerseboom in de Tweede Kamer. Kerseboom meldde zich begin december aansluitend op haar zwangerschapsverlof voor 16 weken ziek, zo berichtte RTVMaastricht. Kerseboom heeft wel haar zetel in de Provinciale Staten van Limburg weer ingenomen. Maar het Kamerwerk laat ze voorlopig nog even aan Dekker.