Een conservatief lid van het Britse House of Lords stelde na een snoepreisje naar het PMI-researchcentrum in Zwitserland een wijziging van de Tobacco & Vapes Bill voor. Daarmee zou verhitte tabak mogelijk uitgezonderd kunnen worden van het generatiegebonden verkoopverbod van tabaksproducten.

Door de webredactie

Een conservatief lid van het Britse Hogerhuis, Edward Vaizey, heeft gepoogd een uitzondering voor verhitte tabak in de Tobacco & Vapes Bill te krijgen, nadat hij op uitnodiging van Philip Morris International (PMI) in Zwitserland een onderzoekslaboratorium van de tabaksfabrikant had bezocht. Lord Vaizey of Didcot bracht op 31 maart en 1 april een bezoek aan het research & development-centrum van PMI in het Zwitserse Lausanne, blijkt uit het parlementaire register dat hij invulde. De vliegreis en het verblijf werden door de tabaksgigant betaald. Hij ontmoette in Zwitserland bedrijfsonderzoekers die werken aan de verhitte-tabaksproducten van PMI, schrijft The Examination.

Enkele weken na het snoepreisje kwam Vaizey bij de behandeling van de Tobacco & Vapes Bill met een amendement dat de regering oproept onderzoek te doen naar de ‘potentiële’ schade van verhitte-tabaksproducten, voordat deze worden opgenomen in het voorgestelde generatiegebonden verkoopverbod van tabaksproducten aan iedereen geboren vanaf 2009. De kans bestaat dat zijn amendement, waarover nog geen beslissing is genomen, ervoor zorgt dat verhitte tabak geen onderdeel van het verbod zal worden.

‘Ik wil iets controversieels zeggen’

Tijdens een debat in het Hogerhuis verklaarde Vaizey: “Ik wil iets controversieels zeggen: er wordt in dit debat grotendeels teruggekeken naar de zonden van Big Tobacco. Er wordt niet erkent (...) dat Big Tobacco misschien wel vooruitgang heeft geboekt op het gebied van verhitte tabak.” En hij vervolgde: “Misschien moet men aan nicotine kunnen komen via tabak, op voorwaarde dat het op een veilige manier gebeurt, maar wellicht zullen de experts mij vertellen dat dat niet mogelijk is.”

In zijn amendement herhaalt het parlementslid precies het argument dat de industrie hanteert, stelt Martin McKee, professor Europese volksgezondheid aan de London School of Hygiene and Tropical Medicine. Vaizey suggereert dat de schade door verhitte tabak minder is dan bij sigaretten, terwijl hij juist de vergelijking zou moeten maken met niet-roken. “Lord Vaizey toont een ontroerende naïviteit door voor advies te leunen op de tabaksindustrie”, aldus McKee.

Zorgen over toename gebruik verhitte tabak

Er zijn zorgen over het toenemende gebruik van verhitte-tabaksproducten. PMI lanceerde zijn Iqos eerst in Japan en Italië, in 2014, en recent in de VS. De wereldwijde verkoop is in de afgelopen zes jaar meer dan verdubbeld, met ruim 178 miljard stuks in 2024, citeert The Examination uit data van Euromonitor. Deze producten zijn vooral populair bij tieners en jongvolwassenen, aldus de Italiaanse epidemioloog Silvano Gallus, hoogleraar aan het Mario Negri Instituut voor Farmacologisch Onderzoek.

Tabaksbedrijven prijzen verhitte tabak aan als minder schadelijk alternatief voor roken. Zij wijzen op studies die zouden aantonen dat deze producten minder schadelijke chemicaliën uitstoten dan sigaretten. Maar artsen en onderzoekers waarschuwen dat het grootste deel van het onderzoek van de tabaksindustrie zelf komt, dat langetermijnrisico’s niet bekend zijn en veel gebruikers van verhitte tabak ook blijven roken. Gallus wijst op de toegenomen zorg dat ‘duaal gebruik’ tot grotere schade leidt dan alleen roken.

In 2020 bepaalde de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) dat de Iqos niet als veilig kon worden gepromoot. Toch mocht PMI beweren dat de producten minder giftige stoffen uitstoten dan sigaretten. Terwijl een onderzoek van het Italiaanse nationale gezondheidsinstituut in 2018 vaststelde dat er in Iqos-emissies maar liefst 80 stoffen zitten, inclusief enkele kankerverwekkende, die ofwel afwezig zijn in sigarettenrook, ofwel in significant lagere hoeveelheden.

‘Verhitte tabak moet in generatiewet’

Verhitte-tabaksproducten moeten beslist deel uitmaken van het generatiegebonden verkoopverbod van tabak in het Verenigd Koninkrijk, aldus Hazel Cheeseman, directeur van Action on Smoking and Health (ASH). “Uit ervaring weten we dat eventuele mazen in de wet meedogenloos zullen worden uitgebuit door een industrie met een diepgaand commercieel belangenconflict”, zei ze. “Parlementariërs moeten uiterst voorzichtig zijn met het klakkeloos aannemen van de woorden van tabaksfabrikanten.”

Elke poging om het verkoopverbod op tabaksproducten te vertragen is ‘zeer verontrustend’, stelt ook Gallus. Het VK heeft, net als Nederland, het VN-Kaderverdrag inzake tabaksontmoediging (WHO-FCTC) ondertekend dat het volksgezondheidsbeleid beschermt tegen invloed van de industrie. “Besluiten op het gebied van volksgezondheid zouden nooit gevormd moeten worden door de belangen van de tabaksindustrie”, aldus Gallus.

Amendement lijkt op PMI-dreigement

Lord Vaizey vraagt in zijn amendement aan de minister van Volksgezondheid om een onafhankelijk rapport waarbij de risico’s van ‘tabak-gerelateerde apparaten’ worden vergeleken met die van sigaretten, voordat het verkoopverbod zou ingaan. Deze actie lijkt op de juridische procedures waarmee PMI in 2023 dreigde tegen de Tobacco & Vapes Bill, die onder voormalig premier Rishi Sunak al werd voorgesteld. Juristen hebben die kwestie met een brief indertijd al afgehandeld. Ze stelden dat verhitte tabak moet worden vergeleken met geen-tabaksgebruik. Het lukte destijds echter niet de wet erdoor te krijgen vanwege intens lobbywerk en juridische dreigementen van de tabaksindustrie. Toen Labour de verkiezingen won, werd de wet nieuw leven ingeblazen. De wet is inmiddels door het Lagerhuis aangenomen en nu in behandeling in het Hogerhuis.

Felle promotie van Iqos

PMI heeft miljoenen dollars geïnvesteerd in de promotie van verhitte-tabaksproducten. Daarbij worden beroemdheden uit de entertainmentindustrie opgetrommeld, zoals dj Steve Aoki, Lauryn Hill, Wyclef Jean en Jamiroquai. Volgens een studie van Stanford University voelen jonge mensen zich aangetrokken tot Iqos-marketing omdat het bedrijf influencers en sociale media-campagnes inzet en muziek- en sportevents sponsort. Het merk heeft zelfs Iqos-vriendelijke cafés, vloog influencers naar Milaan voor productpresentaties, organiseerde auralezingen en feestjes onder de vlag van Iqos voor de tijdschriften Playboy in Duitsland en Cosmopolitan in Rusland.

PMI nodigt politici uit

Het bedrijf nodigt ook politici uit de hele wereld uit. Vorig jaar bood het PMI-filiaal in Colombia parlementsleden een vijfdaagse reis aan naar het Zwitserse researchcentrum, terwijl de wetgeving voor het reguleren van vapes en verhitte tabak werd besproken. Nadat er ophef over was ontstaan, werd de reis afgezegd. Colombia nam de wet, met strikte beperkingen voor de industrie, aan.

Twee Finse parlementsleden maakten hun lobbytrip naar de PMI researchfaciliteit in Neuchâtel in december 2024 niet bekend, aldus MTV News. Vilhelm Junnila (vergezeld door zijn vrouw) en Petri Huru zeiden dat ze ‘vergeten’ waren om hun reis openbaar te registeren. Ze schatten de waarde van het reisje rond 2000 euro per persoon. De Finse wet schrijft voor dat elke gift of reis met een waarde van meer dan 400 euro openbaar moet worden gemaakt. Het PMI-filiaal in het VK werkte ook met Hogerhuislid Karren Brady, ster van tv-show The Apprentice en zakenvrouw. Tot eind vorig jaar werd ze als consultant ingehuurd, waarbij ze strategisch advies gaf over het ‘rookvrijbeleid’ van het tabaksbedrijf. Brady stelde dat ze nooit het PMI-researchcentrum in Zwitserland had bezocht en “nooit met één enkele politicus van welke partij dan ook, in welke hoedanigheid dan ook en over welke kwestie met betrekking tot PMI dan ook heeft gesproken.”

VK zou tweede land met generatiegebonden verbod worden

VK-minister van Volksgezondheid Wes Streeting stelt dat de ‘grote belangen’ van de tabaksindustrie het voorgestelde verbod niet ‘verstikken’. Het tabaksverkoopverbod is geïnspireerd door soortgelijke wetgeving in Nieuw Zeeland. Maar daar werden de plannen door een nieuwe regering ingetrokken te midden van beschuldigingen van inmenging van de tabaksindustrie.

De Malediven werden in april, na een besluit van president Mohamed Muizzu tijdens een kabinetsvergadering, het allereerste land met een verbod op generatiegebonden tabaksverkoop. Het besluit volgde op een opiniepeiling die de president op zijn officiële X-account organiseerde over de leeftijd waarop de tabaksban zou moeten ingaan.

Ook in Maleisië werd een generatiegebonden tabaksverbod voorgesteld, maar het werd in de kiem gesmoord door de lobby van de industrie, aldus de viceminister van Volksgezondheid. In de Amerikaanse staat Massachusetts hebben verschillende steden wel al een generatiegebonden verbod ingevoerd.

tags:  tabaksleeftijd | rookvrije generatie | verhitte tabak | IQOS | PMI | Tobacco and Vapes Bill | tabakslobby | tabaksban