UPDATE 03-11-2020
Opnieuw ontketende Arjen Lubach een Twitter-storm om de Europese Commissie te bewegen de wettelijke testmethode voor tabak, die door de tabaksindustrie zelf werd ontworpen, aan te passen.

Door de webredactie

Presentator Arjen Lubach heeft opnieuw een Twitter-storm in de richting van Eurocommissaris Stella Kyriakides (Gezondheid en Voedselveiligheid) veroorzaakt. In de uitzending van Zondag met Lubach van afgelopen zondag riep Lubach mensen op Kyriakides te bestoken met tweets om haar te bewegen de voorgeschreven methode voor het meten van het gifgehalte in sigaretten aan te passen. Een jaar geleden deed Lubach hetzelfde, nadat hij in zijn uitzending haarfijn de principes van de sjoemelsigaret had uitgelegd. Ook toen werd Kyriakides overstelpt met Twitterberichten die haar uitnodigden de bestaande meetmethode aan te passen, omdat die door de tabaksindustrie zelf is ontworpen.

Afgelopen zondag constateerde Lubach dat die eerdere actie geen enkel effect had gehad. Hij zocht de oorzaak daarvan in een gebrekkige werking van de Europese democratie, waarbij Eurocommissarissen nauwelijks tot verantwoording worden geroepen. In een nieuwe Twitterboodschap liet Lubach zijn volgers daarom aan Kyriakides vragen in de talkshow van Eva Jinek uitleg te komen geven over de testmethodes voor tabak. Met daarbij de toevoeging dat de Wereldgezondheidsorganisatie ook pleit voor een andere methode, Canadian Intense geheten.

Sjoemelsigaret

De perfide malversaties van de tabaksindustrie met wat de ‘sjoemelsigaret’ is gaan heten werden in september 2016 aan het licht gebracht in de context van de aangifte tegen de tabaksindustrie door twee longpatiënten en Rookpreventie Jeugd (RPJ) in samenwerking met strafrechtadvocaat Bénédicte Ficq. In die aangifte werd, mede op gezag van de Amerikaanse klokkenluider van de tabaksindustrie Jeffrey Wigand, uit de doeken gedaan hoe minuscule gaatjes in de filters van sigaretten de gebruikte testmachines bedotten. Via de gaatjes wordt extra lucht aangezogen, waardoor de testmachines lagere waarden aan teer, nicotine en koolmonoxide in de sigarettenrook meten dan rokers in werkelijkheid inhaleren. Rokers sluiten die gaatjes immers af met hun vingers en lippen.

Bijna een jaar later bevestigde het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) dat de sjoemelsigaret inderdaad een verkeerd beeld gaf van de emissiewaarden van sigaretten. Enkele maanden daarna, in december 2017, onthulde TabakNee, dat niet alleen de gaatjes in de sigaretten, maar de hele, wettelijk voorgeschreven ISO-meetmethode door de tabaksindustrie was ontworpen. De NEN-commissie die de standaard voor de meetmethode opstelde werd immers gedomineerd door vertegenwoordigers van de tabaksindustrie. Een half jaar later stapten vertegenwoordigers van het RIVM en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) uit de NEN-commissie.

Verzoek om handhaving

De aangifte tegen de tabaksindustrie werd uiteindelijk niet in behandeling genomen. Het gerechtshof in Den Haag besloot dat daar geen wettelijke grond voor was. Maar Rookpreventie Jeugd liet het er niet bij zitten. Als sigaretten in werkelijkheid veel meer gif uitstoten dan wettelijk toegestaan, dan mogen die niet in de handel zijn, stelt de stichting. RPJ verzocht de NVWA in juli 2018 om de wet te handhaven en alle sigaretten uit de handel te nemen. Nadat dit verzoek werd afgewezen, belandde de zaak uiteindelijk in november 2019 bij de rechtbank in Rotterdam, die hierover in maart van dit jaar prejudiciële vragen stuurde naar het Europees Hof van Justitie. Daarin draait het om de vraag of de bescherming van de volksgezondheid niet moet prevaleren boven een meetmethode die in de praktijk ondeugdelijk is gebleken.

Eind oktober 2019 zette Arjen Lubach deze hele zaak op zijn onnavolgbare manier glashelder uiteen voor een groot publiek. Hij stelde dat de toen net vers aangetreden Eurocommissaris Stella Kyriakides de kans had om direct een belangrijke daad te stellen door de bestaande, Europees voorgeschreven testmethode voor tabak aan te passen en voortaan te kiezen voor de Canadian Intense-methode, waarbij de gaatjes in filters tijdens de test worden afgesloten. Hij riep zijn kijkers op Kyriakides in een tweet hiertoe aan te sporen, wat massaal gebeurde. De uitzending van afgelopen zondag had hetzelfde effect. Het zou Kyriakides sieren als ze zich dit keer wel luid en duidelijk uitspreekt in deze zaak.

UPDATE 03-11-2020

RTL laat weten dat Eva Jinek EU-commissaris Stella Kyriakides uitgenodigd heeft voor een gesprek in de latenightshow Jinek. Dit naar aanleiding van het pleidooi van Lubach.