Om ervoor te zorgen dat Nieuw-Zeeland in 2025 al een rookvrije generatie heeft, overweegt het land onder meer een sigarettenverbod in te stellen voor iedereen die na 2004 geboren is. Nederland ligt ondanks de pogingen van staatssecretaris Blokhuis achter op Nieuw-Zeeland.

Door de webredactie

Wie volgend jaar 18 wordt zou geen sigaretten meer mogen kopen als de Nieuw-Zeelandse overheid het rookverbod doorzet voor iedereen die in 2004 geboren is. Omdat mensen onder de 18 ook niet mogen roken, zal er daardoor sprake van een eerste rookvrije generatie zijn. Nieuw-Zeeland streefde ernaar om die in 2025 te realiseren, maar zo zal het dat doel sneller realiseren.

De maatregel is onderdeel van een breder pakket aan antirookmaatregelen. De overheid overweegt ook het nicotinegehalte in tabaksproducten te verlagen waardoor rokers minder verslaafd raken en het makkelijker wordt om te stoppen. Ook wil de overheid filters verbieden, een minimumprijs voor tabak bepalen en het illegaal maken om sigaretten te verkopen op bepaalde locaties.

Sneller vooruitgang boeken

“We hebben een nieuwe aanpak nodig”, zei minister van Volksgezondheid Ayesha Verrall tijdens de aankondigingen volgens het AD. “Elk jaar sterven ongeveer 4.500 Nieuw-Zeelanders aan tabak, en we moeten sneller vooruitgang boeken om tegen 2025 volledig rookvrij te zijn. Business-as-usual zonder een tabaksontmoedigingsprogramma zal ons daarbij niet helpen.”

Als Nieuw-Zeeland de maatregelen doorzet, zal het het meest vooruitstrevende land worden in het tegengaan van roken. Op dit moment rookt 11,6% van de Nieuw-Zeelanders van 15 jaar of ouder dagelijks.

In Nederland roken meer mensen

Nieuw-Zeeland ligt hoe dan ook ver voor op Nederland. Hier rookte volgens het Trimbos-instituut in 2020 nog 20,2 procent. (Het gaat bij dat cijfer om rokers van 18 jaar en ouder). Staatssecretaris Blokhuis heeft de afgelopen jaren grote stappen proberen te zetten om dat cijfer verder naar beneden te brengen, maar zijn doel is nog altijd om pas in 2040 een rookvrije generatie in Nederland te hebben. Zoals het er nu voor staat kan 60 procent van de minderjarigen die tabak willen kopen, daar nog gewoon aan komen omdat de handhaving tekortschiet.

Preventieakkoord

Blokhuis’ voornemen voor een rookvrije generatie in 2040 stamt uit het Nationaal Preventieakkoord dat hij eind 2018 heeft gepresenteerd. Daarin staat een aantal antirookmaatregelen, zoals het geleidelijk ophogen van de accijns en het rookvrij maken van sportterreinen. Daar bovenop heeft Blokhuis meer maatregelen aangekondigd. Zo werd onlangs bekend dat hij een verbod op lekkere smaakjes in e-sigaretten door wil zetten.

Vergunningstelsel en verslavingsfonds

Maar om echt grote stappen te zetten, zou een vergunningstelsel voor tabaksverkopers helpen. Zo kan het aantal verkooppunten worden beperkt tot speciaalzaken. Het Trimbos-instituut en het Amsterdam UMC hebben daar al voor gepleit. Ook een tabaksverslavingsfonds zou helpen. Als tabaksproducenten verplicht worden een gedeelte van hun winst af te dragen aan zo’n fonds, kan van dat geld veel aan rookpreventie worden gedaan.

Straffere maatregelen

Partijen als de SP, 50plus, GroenLinks en de PvdA gaven al in 2019 aan dat ze de maatregelen die in het Preventieakkoord staan niet ver genoeg vinden gaan om roken tegen te gaan. Kamerlid Lilianne Ploumen, de huidige partijleider van de PvdA, pleitte in dat debat voor stevig en wettig optreden tegen de tabaksindustrie, die stoffen aan sigaretten toevoegen om die extra verslavend te maken. Ploumen zei ook: “De PvdA wil straffere maatregelen dan de staatssecretaris nu voorstelt. Voorkom dat sigaretten op de hoek van elke straat te koop zijn, voer een vergunningstelsel in, dring het aantal verkooppunten drastisch terug en verhoog de leeftijdsgrens voor tabaksverkoop naar 21 jaar.”

Afhankelijk van hoe het nieuwe kabinet eruit gaat zien, zal er een nieuwe kans ontstaan om Nieuw-Zeeland na te streven en ook Nederlandse jongeren tegen de gevaren van tabaksgebruik te beschermen.