Er is consistent bewijs voor de vaststelling dat jongeren die vapen meer kans hebben om te gaan roken dan jongeren die geen e-sigaretten gebruiken. Dat blijkt uit een Britse overzichtsstudie naar het effect van jeugd-vapen. Jongeren die vapen hebben ook meer kans op middelengebruik, hoesten en astma.

Door de webredactie

Jongeren die vapen lopen meer risico om te gaan roken en marihuana, alcohol en andere stimulerende middelen te gebruiken. Ze hebben ook meer kans op het ontwikkelen van astma, hoesten, verwondingen en problemen met de geestelijke gezondheid. Andere schadelijke gevolgen die met e-sigaretgebruik in verband worden gebracht, zoals longontsteking, bronchitis, hoofdpijn, migraine, duizeligheid, verminderd aantal zaadcellen en schade aan de mondgezondheid, moeten nader worden onderzocht.

Dat blijkt uit nieuw Brits literatuuronderzoek, gepubliceerd in Tobacco Control, waarin voor het eerst specifiek is gekeken naar de effecten van e-sigaretgebruik op jongeren. De onderzoekers stellen dat hun bevindingen moeten leiden tot beleidsmaatregelen die de verkoop en marketing van e-sigaretten aan jonge mensen moeten tegengaan.

Opvallend consistent bewijs

“De consistentie in het bewijs is opvallend”, zegt een van de auteurs van het overzoek, Su Golder, een associate professor Gezondheidswetenschap aan de Universiteit van York in The Guardian. “In meerdere onderzoeken hebben jongeren die e-sigaretten gebruiken in de toekomst meer kans om te roken. Deze bevindingen ondersteunen stevigere volksgezondheidsmaatregelen om tieners te beschermen tegen de risico’s van vapen.”

Recent onderzoek van de University of Michigan, eveneens gepubliceerd in Tobacco Control, liet ook weer zien dat de kans dat jongeren die e-sigaretten gebruiken ook gaan roken 33 procent is, tegenover 1 procent onder jeugd die niet vapet.

Alarmerende toename e-sigaret door jeugd

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) waarschuwt al langer voor de gevaren van vapen door kinderen en noemt de toename daarvan ‘alarmerend’. In Europese landen lopen de cijfers over e-sigaretgebruik onder jongeren van 15 en 16 jaar uiteen van 5,5 tot 41 procent in 2024, blijkt uit een WHO-studie. De WHO is vooral bezorgd over de agressieve marketing van vapes waar jongeren aan worden blootgesteld.

In die context is het belangrijk om overzicht te hebben van de beschikbare wetenschappelijke kennis over de gevolgen van dat jeugdgebruik om overheidsbeleid op te kunnen baseren. Dat geldt zeker in Groot-Brittannië, dat als een van de weinige landen in de wereld een beleid voert dat e-sigaretten als alternatief voor sigaretten stimuleert. En hoewel er al wel overzichtsstudies bestaan over de effecten van het gebruik van e-sigaretten, waren die er nog niet specifiek over het gebruik door jongeren.

Marihuana, alcohol, depressies

Uit 384 wetenschappelijke overzichtsartikelen selecteerden de onderzoekers daarom uiteindelijk 56 studies die alleen ingaan op jongeren. Daaronder 25 studies uit 14 landen die consistent bewijs leveren dat jongeren die vapen vaker ook traditionele sigaretten gaan roken. Vier systematische reviews vonden duidelijk bewijs voor een grotere kans op marihuanagebruik volgend op het gebruik van e-sigaretten. Drie studies vonden een grotere kans op alcoholgebruik en een studie meldt een grotere kans op niet voorgeschreven gebruik van Ritalin/Adderall. De onderzoekers geven wel aan dat de kwaliteit van de studies naar middelengebruik vrij laag is.

Ook de studies naar de verhoogde kans op astma en andere luchtwegaandoeningen worden als niet hoog beoordeeld. Voor studies naar de mentale gevolgen is dat beter. Daaruit blijkt dat er bewijs is dat e-sigaretgebruik door jongeren de kans op depressies en suïcidale gedachten verhoogt

Ernstige bedreiging voor gezondheid

Hoewel er dus nog veel meer onderzoek nodig is, stelt Ronny Cheung van het Royal College of Paediatrics in The Guardian dat de overzichtsstudie waar hij ook aan meewerkte “bijdraagt aan het toenemende bewijs dat vapen door jongeren een ernstige bedreiging vormt voor de gezondheid en het welzijn, en sterk verband laat zien met roken en ander schadelijk gedrag.”

De krant citeert ook Hazel Cheeseman, ceo van Action on Smoking and Health in het VK, dat het Britse stimuleringsbeleid van e-sigaretten als stophulpmiddel blijft omarmen. “De toename van het vapen door tieners in de afgelopen jaren is zeer zorgwekkend en vereist dringende actie van de overheid”, zegt zij. “Vapes zijn effectieve hulpmiddelen bij het stoppen met roken voor volwassenen die roken en hoewel ze minder schadelijk zijn dan roken, zijn ze niet risicovrij en mogen ze niet door kinderen worden gebruikt.”

Kinderen op de intensive care

Dat vapen schadelijk is voor de gezondheid en in het bijzonder voor het opgroeiende lichaam is al vaker aan het licht gekomen. Onderzoek onder 13- tot 17-jarige studenten in de VS die e-sigaretten gebruiken liet zien dat hun urine zware metalen bevatte, afkomstig uit e-sigaretten. Het Trimbos-instituut waarschuwt ook al langer voor de schadelijkheid van e-sigaretten.

In mei was er het nieuws dat vijf mensen, onder wie een tienermeisje en twee mannen van 17 en 19, op de intensive care ternauwernood aan de dood ontsnapt waren, waarbij vapen als de enige mogelijke oorzaak werd vastgesteld.

Eerder werd bekend dat in 2024 zeker 14 kinderen in het ziekenhuis zijn behandeld voor aandoeningen waaronder longbloedingen en een klaplong waarbij geen andere oorzaak dan het gebruik van vapes werd gevonden. En in maart was er het bericht dat een Britse kliniek die kinderen helpt om met vapen te stoppen overvol zit.

In februari concludeerde het Geneesmiddelenbulletin, in tegenstelling tot de Britse overheid, dat e-sigaretten geen effectief stophulpmiddel zijn. Tegelijk werd bekend dat het aantal wekelijks vapende kinderen tussen 2019 en 2025 in Nederland was vervijfvoudigd. De conclusie daaruit was eenvoudig: vapes zijn niet in de markt gezet met het nobele doel om rokers te helpen stoppen, maar om kinderen verslaafd te maken aan nicotine en toekomstige rokers te laten worden.