UPDATE 17-02-2021
Tabaksfabrikanten blijven grof geld verdienen aan het maken van tabaksproducten. In 2016 verdienden de zes grootste tabaksfabrikanten bij elkaar meer dan Coca-Cola, Walt Disney, FedEx, Google, Starbucks en McDonalds tezamen. Een deel van die exorbitante winsten zou naar een tabaksverslavingsfonds moeten vloeien.

Door de webredactie

Als het aan tabaksfabrikanten ligt, hoor je de ene na de andere klacht: het aantal rokers neemt af door de invoering van steeds strengere antirookmaatregelen. Ze mogen niet meer adverteren, hun verpakkingen moeten er voortaan gestandaardiseerd en zonder merkuitingen uitzien en tabak mag ook al niet meer in de schappen liggen. Maar het maken van tabaksproducten blijft onverminderd lucratief. Dat laatste schrijft dr. Rob Branston, Associate Professor in Business Economics aan de universiteit van Bath op de website van de UICC, de Union for International Cancer Control.

Meeste landen heffen accijns

“Om tabak minder verleidelijk te maken, heffen de meeste landen accijns zodat de prijzen omhooggaan en tabak minder gekocht zal worden”, schrijft Branson. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) adviseert zelfs dat accijns minimaal 75 procent van de prijs van een pakje tabak zou moeten zijn. “Je zou denken dat er zo maar weinig ruimte voor tabaksfabrikanten overblijft om geld te kunnen blijven verdienen”, aldus Branson. Maar niets is minder waar. Branson berekende dat in het meest recente jaar waarvan er cijfers beschikbaar waren (2016) de zes grootste tabaksfabrikanten ter wereld tezamen omgerekend 51 miljard euro verdienden. Meer dan wat Coca-Cola, Walt Disney, FedEx, Google, Starbucks en McDonalds tezamen verdienden. Zij kwamen samen op 45,3 miljard euro uit.

Enorme winstmarges

Uit zijn onderzoek blijkt dat Philip Morris International in 2018 een winstmarge van 39 procent boekte. Dat betekent dat voor elke 100 euro die de tabaksgigant verdiende er 39 directe winst waren. De rest ging op aan zaken als productie- en bedrijfskosten, het afdragen van belastingen en marketing. “Zulke marges zijn overweldigend”, schrijft Branson. Hij zet er het voorbeeld van Nestlé naast, dat wereldwijd grote en bekende voedingsmerken verkoopt en op een winstmarge van 15,1 procent uitkomt.

Extreem verslavend

Volgens Branson hebben tabaksfabrikanten hun exorbitante winsten te danken aan het feit dat hun producten extreem verslavend zijn en ze vrij snel op vaste klanten kunnen rekenen. Ze hoeven niet elke keer dat iemand naar de winkel gaat de concurrentie met alle andere producten aan te gaan, maar alleen met elkaar. Ook passen de fabrikanten slinkse tactieken toe om prijsverhogingen door accijnsverhogingen te ondermijnen. Zo bieden ze sigaretten in meerdere prijsklassen aan en proberen ze de ophoging van de prijs van een pakje sigaretten zo klein mogelijk te houden, zodat er sprake is van een geleidelijke prijsverhoging en de consument niet ineens schrikt van een veel duurder product, maar er langzaam aan went. 

Belastingontduiking

Verder is gebleken dat tabaksfabrikanten onderling prijsafspraken maken. In Nederland deelde de Autoriteit Consument en Markt daar nog een miljoenenboete voor uit. Daarnaast zijn tabaksfabrikanten ook heel goed in het ontlopen van het betalen van belasting op hun winsten, zoals is gebleken uit onderzoek van de University of Bath. In Nederland eist de belastingdienst bijvoorbeeld nog 1 miljard euro van British American Tobacco aan ontdoken belastingafdrachten.

Branson stelt dat overheden zich dus niet hoeven te laten intimideren door de klaagzang van tabaksfabrikanten zodra ze een nieuwe accijnsverhoging instellen. Daarnaast is het te overwegen om een maatregel in te voeren waarbij tabaksfabrikanten hogere belastingen over hun winsten moeten betalen, zodat daarmee bijgedragen kan worden aan de gezondheidskosten die tabaksgebruik veroorzaakt.

Verslavingsfonds

Dat zou dus een manier zijn om een Tabaksverslavingsfonds te financieren. Dit fonds is een idee van Rookpreventie Jeugd en het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (NTvG). Onlangs kondigde het Europees Parlement aan dat ze een wet zou willen invoeren die bedrijven verantwoordelijk stelt voor de schade die ze veroorzaken. Dat zou de wettelijke basis voor het fonds  kunnen zijn.

“Als dit soort maatregelen niet worden ingevoerd, blijven tabaksfabrikanten profiteren van de schade en de ellende die sigaretten veroorzaken”, schrijft Branson. “En zo blijft de industrie in staat om iedere poging om de tabaksepidemie te beteugelen, te frustreren.”

UPDATE 17-02-2021

Beleggers in aandelen British American Tobacco (BAT) zien een aanzienlijk dividend over 2020 op hun aandelen tegemoet, zo werd bekend. Een dividend van 215 pence per aandeel is nog meer dan waar analisten rekening mee hielden. De producent van onder meer Camel en Lucky Strike rapporteerde een winst voor belastingen van 8,67 miljard pond (9,97 miljard euro), 9,6 procent meer dan in 2019. BAT profiteerde onder andere van dalende kosten voor rechtszaken. In 2019 was BAT hier nog 1,07 miljard pond (1,23 miljard euro) aan kwijt, in 2020 ‘maar’ 656 miljoen pond (755 miljoen euro). De aandeelhouders wrijven zich in de handen.