OPINIE
Het debat over het Preventieakkoord leverde een flink aantal moties op, maar die haalden niets uit. De coalitie torpedeerde ze vrijwel allemaal.

Door Frits van Dam

De verwachtingen waren hooggespannen, er zou eindelijk echt iets gebeuren op het tabaksdossier. Er waren in het debat op 3 september een aantal zinnige moties ingediend om het Preventieakkoord een boost te geven. Er werd gepleit voor een Vergunningstelsel om het aantal verkooppunten terug te dringen, de accijnzen zouden verhoogd moeten worden omdat dure tabak nu eenmaal minder verkoopt en er werd gepleit voor een tabaksverslavingsfonds dat geld zou moeten genereren opgebracht door de tabaksindustrie, want veel geld zit er niet in het Preventieakkoord.

Dwars ervoor

Maar niets van dit alles. De coalitie ging er weer eens dwars voor liggen, alle moties die het verschil zouden kunnen maken werden ontraden door de staatssecretaris en vervolgens een week later afgestemd door de coalitie. Ja er werden twee moties aangenomen, maar die hadden beide betrekking op onderzoek: de CU wilde graag monitoren hoe het zit met de toename van tabakswinkels en 50plus pleitte voor een onderzoek naar de haalbaarheid van klinische opvang van verstokte verslaafden.
In de tabel hieronder een overzicht van de moties en hoe er dinsdag 10 september over gestemd is.

De motie die niet ingediend werd

Een motie die boven de markt hing maar uiteindelijk niet ingediend werd, was van VVD’er Hayke Veldman. Hij wilde heel graag gehoor geven aan de campagne ‘Hou ons in de buurt’ van de brancheorganisatie van tabakswinkeliers, NSO, en uitstel van een jaar bewerkstellingen voor de displayban. De petitie van de tabakswinkeliers, die 45.000 steunbetuigingen opleverde, maakte behalve op de VVD en PVV op niemand veel indruk. Men was breed van mening in de Tweede Kamer dat de gezondheid van de burger voorgaat boven de omzet van de tabakswinkel. Veldman slaagde er dan ook niet in om voldoende steun te verwerven, zelfs niet bij zijn coalitiegenoten. Hij diende daarom geen motie in. Zinloos, zei hij, want te weinig steun. De invloed van de tabaksindustrie op de Haagse politiek lijkt gelukkig gedaald tot een absoluut minimum.

Kraak noch smaak

Opvallend was dat de moties die waren ingediend door Edgar Mulder (PVV), over het pas doorvoeren van nieuwe verpakkingseisen na een evaluatie van de eerder ingevoerde verpakkingseisen, het uitzonderen van het uitstalverbod en nadere verpakkingseisen voor zware sigaren en e-sigaretten, alleen steun kregen van de PVV en het FvD.
Hoe dan ook, we zitten nog steeds met een Preventieakkoord dat het vizier op 2040 richt, waar kraak nog smaak aan zit en dat na vijf uur debatteren niet meer extra’s opleverde dan twee onderzoekjes.

Hete aardappel

Deugde er dan helemaal niets? Jawel. Partijen ter linkerzijde zijn nu duidelijk voor een stevig tabaksbeleid en als de schijn niet bedriegt dan willen CDA en D66 ook wel meer dan wat er nu in het Preventieakkoord staat.
De grootste winst van het debat is dat de VVD geheel geïsoleerd is komen te staan, hoewel ze enige steun in de rug krijgen van de rookfractie van het FvD en natuurlijk van de PVV. De VVD heeft alweer een nieuwe woordvoerder tabak, Sophie Hermans. Tabak wordt binnen de VVD-fractie als een hete aardappel doorgegeven.