Eurocommissaris Wopke Hoekstra wil op korte termijn met een voorstel komen voor herziening van de EU-Tabaksaccijnsrichtlijn, waardoor prijsverschillen voor tabak binnen Europa verkleinen en ook accijns op alternatieve nicotineproducten wordt geheven.

Door de webredactie

Eurocommissaris Wopke Hoekstra (Klimaat en Belastingzaken) wil nog voor de zomer met een voorstel komen voor herziening van de Tabaksaccijnzenrichtlijn (Tobacco Excise Directive, TED). Daarin zouden hogere minimumtarieven voor accijnzen op tabak worden voorgesteld om prijsverschillen binnen de EU te verkleinen. Voor het eerst zouden ook EU-brede accijnzen op alternatieve nicotineproducten (e-sigaretten, verhitte tabak, nicotinezakjes) worden voorgeschreven. Hoekstra zou dit hebben aangekondigd in een besloten overleg met leden van de Belastingencommissie van het Europees Parlement op 6 mei in Straatsburg.

De website Clearing The Air, een website die het idee van schadebeperking (harm reduction) door alternatieve nicotineproducten propageert, hoorde dat de voorstellen van Hoekstra goeddeels overeenkomen met een conceptvoorstel voor herziening van de richtlijn dat in 2022 via de Financial Times naar buiten kwam. Daarin werd voorgesteld e-sigaretten met minimaal 40 procent van de verkoopprijs te belasten en verhitte tabak met minimaal 55 procent.

Druk vanuit lidstaten op herziening

Op initiatief van Nederland stuurden ministers van Financiën van 16 EU-lidstaten de Europese Commissie in december vorig jaar een brief waarin wordt gepleit voor EU-brede accijnsheffing op e-sigaretten. In februari sprak Hoekstra zich in het Europees Parlement al fel uit over de tabaksindustrie, nicotineverslaving en alternatieve rookwaren. In maart zette de huidige EU-voorzitter Polen het onderwerp op de agenda en stuurde staatssecretaris Vincent Karremans (VWS, VVD) namens 12 EU-lidstaten een brief aan de Europese Commissie met de oproep om de complete Europese tabaksregelgeving met spoed te herzien. In april deden meer dan 120 gezondheidsorganisaties eenzelfde oproep. Sommige politici uitten daarna twijfel of, gezien de naar rechts opgeschoven verhoudingen in het parlement, dit wel het goede moment is om de tabakswetgeving te herzien.

Spanning in Brussel over Hoekstra’s plannen

Over de plannen van Hoekstra zou binnen de Europese Commissie en tussen verschillende EU-lidstaten nu discussie zijn, schrijft EU News. Volgens het bericht zijn tot nu toen 13 landen voor de herziening van de TED, namelijk België, Bulgarije, Cyprus, Denemarken, Estland, Finland, Ierland, Letland, Nederland, Oostenrijk, Spanje, Slowakije en Tsjechië. Vier landen zouden tegen herziening zijn: Italië, Griekenland, Luxemburg en Roemenië. De tien overige lidstaten zouden zich niet hebben uitgesproken, maar in december ondertekenden Duitsland, Kroatië en Portugal de oproep tot herziening ook, waardoor het logischer lijkt dat er nog steeds 16 voorstanders zijn.

Inmiddels heffen 18 lidstaten een verbruiksbelasting op e-vloeistoffen, blijkens de website van een Britse e-sigarettenproducent. Het gaat om België, Bulgarije, Cyprus, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Griekenland, Hongarije, Italië, Letland, Litouwen, Polen, Portugal, Roemenië, Slovenië, Tsjechië en Zweden. De heffingen lopen uiteen van € 0,08/ml tot € 0,35/ml. In Nederland is al langer discussie over invoering van een nationale verbruiksbelasting, waar vanuit de Tweede Kamer op is aangedrongen, maar het huidige kabinet lijkt meer te zien in Europese regelgeving.

Von der Leyen vreest inflatie

Volgens de Italiaanse auteur van het bericht op EU News heeft Hoekstra vorige week een overleg gehad met de Italiaanse minister van Economische Zaken Giancarlo Giorgetti, waar ook de tabaksaccijnzen aan de orde zijn geweest. Eerder schreef de Italiaanse regering een brief aan de Europese Commissie waarin zij zich uitsprak tegen harmonisatie van de accijnzen. Italië is Europa’s grootste producent van tabak.

Binnen de Commissie zou de discussie gaan over de effecten op koopkracht en inflatie in de minder welvarende lidstaten van de EU. Vooral Commissievoorzitter Ursula von der Leyen zou geen voorstander zijn van maatregelen die de inflatie in Europa kunnen opdrijven. Onder druk van rechtse partijen in het parlement zou zij, om haar herverkiezing als Commissievoorzitter veilig te stellen, volgens Politico eerder al verschillende controversiële onderwerpen, waaronder de herziening van tabaksregelgeving, van de agenda hebben gehaald.

In Oost-Europese en Baltische staten zouden de voorstellen van Hoekstra leiden tot sterke verhogingen van de prijzen voor rookwaren, terwijl landen als Nederland, België en Frankrijk er weinig van zullen merken, omdat de accijnzen op tabak daar al aan de voorgestelde normen voldoen. E-sigaretten zouden in Nederland wel duurder worden. Nicotinezakjes zijn in Nederland helemaal verboden, dus daarop is de richtlijnherziening in ons land niet van toepassing.