Onderzoek uit China bevestigt: de e-sigaret brengt vergelijkbare gezondheidsrisico’s met zich mee als de tabakssigaret en dubbel gebruik verhoogt die risico’s aanzienlijk. Beleidsmakers moeten zich derhalve niet laten leiden door misvattingen hierover en sigaretten en e-sigaretten even hard bestrijden.

Door de webredactie

Een e-sigaret verbrandt geen tabak en de tabaksindustrie belooft dat de damp die je bij gebruik inademt daarom minder schadelijk is dan tabaksrook. Die belofte wordt wereldwijd verspreid en te vaak ook geloofd. Het bewijs over de gezondheidsrisico’s van e-sigaretten, dat de industrie tegenspreekt, is de afgelopen jaren echter snel toegenomen, met tientallen onderzoeken naar de relatie tussen e-sigaretgebruik en ziekten onder de bevolking. Zo toont een nieuw, robuust Chinees onderzoek aan dat vapen en roken vergelijkbare risico’s op ziekte met zich meebrengen. En nog gevaarlijker voor de gezondheid, volgens het onderzoek, is vapen en roken tegelijkertijd.

Het grootschalige onderzoek uit China, door onderzoekers van de Medische Universiteit van Hebei, volgde meer dan tienduizend deelnemers gedurende vijf jaar. De onderzoekers onderscheidden dagelijkse rokers van sigaretten, gebruikers van e-sigaretten, dubbel-gebruikers en zij die nooit hadden gerookt.

Aanzienlijke gezondheidsrisico’s

De resultaten tonen aan dat e-sigaretgebruikers een 28 procent hoger risico hebben op luchtwegproblemen en een 8 procent hoger risico op de chronische longziekte COPD vergeleken met niet-gebruikers. Voor gebruikers die zowel e-sigaretten als traditionele sigaretten roken, zijn de percentages nog groter: een verontrustende 41 procent hoger risico op ademhalingsproblemen en 18 procent hoger risico op COPD.

Het onderzoek onderstreept de noodzaak voor beleidsmakers om de misvatting te negeren dat e-sigaretten een veiliger alternatief zouden zijn dan tabakssigaretten. Het is bovendien duidelijk dat het gelijktijdig gebruik van beide typen sigaretten aanzienlijke gezondheidsrisico’s met zich meebrengt en meer politieke aandacht verdient. Dit benadrukt ook het belang van maatregelen om het gebruik van e-sigaretten onder jongeren te ontmoedigen. Want: 69 procent van de Nederlandse jongeren die maandelijks een e-sigaret gebruiken, roken óók maandelijks sigaretten, aldus het Trimbos-instituut.

‘IJzersterk onderzoek’

Emeritus-hoogleraar cardiologie en directeur van het Center for Tobacco Control Research and Education van de Universiteit van Californië-San Francisco, Stanton Glantz, noemt het Chinese onderzoek in zijn blog ‘ijzersterk’. Het langetermijn-karakter van het onderzoek, gekoppeld aan directe klinische tests, biedt een solide basis voor de conclusies. Dat laatste is in de meeste epidemiologische onderzoeken tot nu toe niet mogelijk geweest, aldus Glantz. Er is ook een direct verband aangetoond tussen het aantal uren vapen en ziektesymptomen.

Glantz leidde zelf een recent gepubliceerde analyse van 107 onderzoeken tot oktober 2023 naar de schadelijkheid van e-sigaretten en dubbel gebruik met een vergelijkbare uitkomst: voor hart- en vaatziekten, beroerte en stofwisselingsstoornissen bleken de risico’s van e-sigaretten vergelijkbaar met die van sigaretten, en voor aandoeningen van de luchtwegen en de mond zijn de risico’s, hoewel lager dan bij sigaretten, nog steeds aanzienlijk.

Dubbel gebruik is voor alle uitkomsten risicovoller dan roken alleen. En dat is een belangrijke conclusie, want 55 procent van de e-sigaretgebruikers gebruikte ook tabak. Dit suggereert dat de e-sigaret geen effectief hulpmiddel is om te stoppen.

Waarom dubbel gebruik de risico’s versterkt

E-sigaretten stellen gebruikers bloot aan een andere mix van giftige stoffen dan sigaretten, waaronder chemische verbindingen die pas worden gevormd tijdens verhitting en verdamping en niet aanwezig zijn in de onverhitte e-vloeistof. Het risico op celdood, DNA-beschadiging en een verslechterde immuunfunctie bleek in het Chinese onderzoek groter bij inademing van e-sigaretrook dan van tabaksrook. Hoewel er sprake is van enige overlap, levert het gecombineerde gebruik van e-sigaretten en sigaretten een breder scala aan giftige stoffen op dan een van beide afzonderlijk.

Het is dus niet alleen van cruciaal belang dat beleidsmakers meer aandacht besteden aan het verminderen van het gebruik van e-sigaretten en traditionele sigaretten, maar zeker ook van het gelijktijdig gebruik, in het bijzonder onder jongeren.