De Tweede Kamer stemde gisteren in met een motie van CDA en PvdD die de regering vraagt een vergunningplicht voor tabaksverkoop in te voeren. Een historisch moment in de geschiedenis van de tabaksontmoediging in Nederland.

Door de webredactie

Nederland krijgt een vergunningstelsel voor verkooppunten van tabak. De Tweede Kamer heeft gisteren een motie van die strekking aangenomen. D66 had de sleutel in handen en stemde uiteindelijk voor de motie van Anne Kuik (CDA) en Eva van Esch (PvdD). De motie “verzoekt de regering een vergunningplicht voor verkooppunten van tabak uit te werken waarbij de gemeente een maximumaantal verkooppunten per wijk kan hanteren, en de Kamer hierover voor 2024 te informeren.”

“Dit is ontzettend goed nieuws”, reageert Wanda de Kanter, voorzitter van Rookpreventie Jeugd. “Hier hebben we jarenlang op gehamerd. Een vergunningstelsel is de enige manier om het aantal verkooppunten en de locaties ervan te reguleren. Alleen zo kan een wildgroei aan verkooppunten worden voorkomen. Door tabaksverkoop onder een vergunningplicht te brengen kunnen gemeenten bepalen dat er geen tabakswinkels in de buurt van scholen mogen zijn. Ook kun je zo een maximum stellen aan het aantal verkooppunten per gemeente en tegengaan dat in armere wijken veel meer verkooppunten zijn dan in andere buurten. Hoe meer winkels, hoe makkelijker met name jongeren in de verleiding komen om met sigaretten te beginnen. De publieke gezondheid wint!”

Draagvlak recent gegroeid

Lang was er geen meerderheid in de Kamer te vinden voor een vergunningstelsel. In 2019 stemden D66, CDA en ChristenUnie nog tegen een motie van Henk van Gerven (SP), Liliane Ploumen (PvdA) en Wim-Jan Renkema (GroenLinks). Sindsdien is er meer draagvlak voor een vergunningplicht gekomen. Recent schaarden ook de Gezondheidsfondsen voor rookvrij (Hartstichting, KWF Kankerbestrijding en Longfonds) zich achter de roep om een vergunningstelsel, nadat onderzoek van het Amsterdam UMC concludeerde dat alleen met een vergunningstelsel het aantal verkooppunten kan worden verminderd en concentraties van tabakswinkels rond scholen en in armere buurten kan worden tegengegaan.

Kamer wil beperking verkooppunten

In het tweeminutendebat over Leefstijlpreventie, vorige week, ontraadde staatssecretaris Van Ooijen (VWS, CU) de motie van Kuik en Van Esch nog. Niettemin schaarden drie regeringspartijen (CDA, D66 en CU) zich achter de motie. Na de uitspraak van de Kamer van gisteren zal Van Ooijen nu toch een vergunningstelsel moeten gaan optuigen. Kamerlid Mohammed Mohandis (PvdA) had voor de zekerheid ook een motie ingediend, waarin hij het kabinet vraagt “te onderzoeken op welke manier een optionele bevoegdheid voor gemeenten de vestiging van nieuwe tabakszaken kan beperken en de Kamer hierover te informeren”. Ook deze motie is aangenomen. Het is nu dus onweerlegbaar de wens van de Kamer dat het aantal verkooppunten van tabak aan banden wordt gelegd.

Er was meer goed nieuws, gisteren. Ook een motie van Jeanet van der Laan (D66) en Don Ceder (CU), die oproept om niet alleen de verpakkingen van e-sigaretten maar ook de e-sigaretten (vapes) zelf verplicht een neutraal uiterlijk te geven, werd aangenomen. Hetzelfde geldt voor een motie van Ceder en Kuik waarmee zij de regering vragen “naast het ontmoedigen van het roken van tabak door jongeren ook het roken van hasj/marihuana te ontmoedigen.”

Een motie van Vicky Meijer (PVV), die oproept te stoppen met mensen voorschrijven hoe zij moeten leven, haalde het niet, maar een tweede motie die vraagt om gerichte voorlichting aan jongeren over het gebruik van vapes wel.

De motie Kuik en Van Esch

Maar het belangrijkste nieuws is dat er een vergunningplicht voor tabaksverkoop moet komen. Voor de volledigheid geven we hier de hele tekst van de motie weer:

De Kamer,

gehoord de beraadslaging,

van mening dat de komende jaren het aantal verkooppunten van tabak verminderd moet worden;
constaterende dat hiertoe uiteindelijk alleen in speciaalzaken tabak verkocht mag worden;
van mening dat voorkomen moet worden dat de doelstelling van deze aanpak onderuit wordt gehaald door een sterke toename van het aantal speciaalzaken, zonder dat hierdoor op gestuurd kan worden vanuit de (lokale) overheid;
constaterende dat uit onderzoek blijkt dat het nu al zo is dat mensen in armere wijken vaker in aanraking komen met tabaksverkoop, waardoor gezondheidsverschillen alleen maar vergroot worden;
verzoekt de regering een vergunningplicht voor verkooppunten van tabak uit te werken waarbij de gemeente een maximumaantal verkooppunten per wijk kan hanteren, en de Kamer hierover voor 2024 te informeren,

en gaat over tot de orde van de dag.

Kuik
Van Esch