Het Verenigd Koninkrijk wil in 2030 een rookvrije generatie hebben. Maar uit een onderzoek van dr. Javed Khan blijkt dat er meer maatregelen nodig zijn om dat doel te gaan behalen. Hij stelt meerdere maatregelen voor, zoals het ophogen van de tabaksleeftijd, het verhogen van de accijnzen, het terugdringen van verkooppunten en een flinke investering in rookstopbehandelingen.

Door de webredactie

De Britse overheid vroeg aan dr. Javed Khan om naar haar plannen te kijken om in 2030 een rookvrije generatie te bewerkstelligen. Daar is sprake van als minder dan 5 procent van de bevolking nog rookt. Khan, met een achtergrond in wiskunde en voormalig voorzitter van Bernardo’s (het grootste fonds dat opkomt voor de rechten van kinderen) rekende uit wat de huidige maatregelen zullen opleveren en concludeert in een nieuw rapport dat de overheid haar doel niet zal gaan halen. “Uit mijn berekeningen blijkt dat de overheid dat pas in 2037 zal bereiken”, schrijft Khan. “En in de armste regio’s zal dat pas in 2044 zijn.” Om het doel te kunnen behalen, moet de overheid volgens Khan ‘de snelheid waarmee het aantal rokers afneemt, versnellen met 40 procent.’

Miljoeneninvestering nodig

In 2011 rookte 19,8 procent van de Britse bevolking en dat was in 2019 afgenomen naar 13,9 procent. Om ervoor te zorgen dat het in 2030 onder de 5 procent uitkomt, moet de overheid volgens Khan vier grote stappen nemen, zo blijkt uit zijn aanbevelingen.

In de eerste plaats is er dringend een investering van 125 miljoen pond (omgerekend ruim 145 miljoen euro) per jaar nodig om antirookmaatregelen te bekostigen en roken uit te bannen. Van dat bedrag moet 70 miljoen pond (ruim 81 miljoen euro) naar rookstopbehandelingen gaan.

Leeftijdsgebonden rookverbod

In de tweede plaats zou de overheid de minimumleeftijd voor de aankoop van tabak moeten verhogen. Javed zet een verhoging ineens van 18 naar 21 of zelfs 25 jaar tegenover een geleidelijke verhoging van elk jaar een jaar omhoog. Zijn voorkeur gaat daarbij uit naar het laatste, omdat dit werkelijk leidt tot een rookvrije generatie.

Daarnaast moeten de accijnzen voor alle tabaksproducten met 30 procent verhoogd worden, dus ook voor goedkopere tabaksproducten als shag. “Daaronder valt ook het verbieden van de tabaksverkoop op belastingvrije plekken (als luchthavens)”, schrijft Khan.

Vergunningstelsel

In de derde plaats zou een vergunningstelsel voor tabaksverkopers ingevoerd moeten worden om het aantal verkooppunten te kunnen reguleren en minimaliseren. “De overheid moet ook de online verkoop van tabaksproducten verbieden”, zegt Khan. Hij vindt ook dat tabak niet meer in de supermarkten te vinden moet zijn.

Aanmoediging rookstopbehandelingen

In de vierde plaats zou de NHS (National Health Service, de instantie die belast is met de financiering van de gezondheidszorg) ieder patiëntencontact moeten aangrijpen om stoppen met roken te promoten. Khan meldt dat de NHS jaarlijks 2,4 miljard pond kwijt is aan de zorgkosten die voortkomen uit tabaksgebruik, waardoor de NHS veel kan gaan besparen als ze breed inzet op rookpreventie en alle spelers in de gezondheidszorg daarvoor inzet.

E-sigaretstandpunt is controversieel

Khan is ook een voorstander van het promoten van e-sigaretten als minder schadelijk alternatief voor het roken van traditionele sigaretten. In Groot-Brittannië worden e-sigaretten vaker als slim alternatief gezien, hoewel Khan zelf opmerkt dat ze geen ‘heilige graal’ zijn en ook niet schadevrij. Daarmee neemt hij een voor andere landen controversieel standpunt in. Omdat niet bekend is wat de langetermijneffecten van e-sigaretgebruik zijn en het steeds duidelijker wordt dat het dampen ervan ook allerlei schadelijke gevolgen voor de gezondheid heeft, is longarts Wanda de Kanter, voorzitter van Rookpreventie Jeugd, er bijvoorbeeld erg tegen.

Tabaksreclame tegengaan

Khan heeft in zijn rapport ook andere, terloopse aanbevelingen om roken terug te dringen zoals het investeren van 15 miljoen pond in de bestrijding van illegale tabakshandel op lokaal niveau. Verder vindt hij dat tabaksproducten er zo onaantrekkelijk mogelijk uit moeten zien en alle gaten in de wet die mogelijk maken dat er een vorm van tabaksreclame mogelijk is, gedicht moeten worden. Roken zou verder gedenormaliseerd moeten worden door het aantal plekken waar een rookverbod geldt, uit te breiden en zo (jonge) mensen tegen de gevaren van meeroken te beschermen. Denk aan rookverboden in en om ziekenhuizen en andere openbare plekken, maar ook in sociale huurwoningen.

Positieve reactie

De aanbevelingen van Khan konden op een positieve reactie van Anna Gilmore en Robert Stranton van de Universiteit van Bath rekenen. Zij stellen dat zijn aanbevelingen onderbouwd worden door wetenschappelijk onderzoek, al vinden ze ook dat hij op sommige punten verder had kunnen gaan door bijvoorbeeld een ‘prijsregulering’ in te voeren, waarbij een onafhankelijke instantie een vaste prijs voor tabaksproducten bepaalt, zodat de industrie haar winsten ziet verminderen. Daarmee wordt de strategie die de tabaksindustrie gebruikt door met de prijzen te sjoemelen om de winsten te verhogen, tegengewerkt.