Door Bas van Lier

Het Europees Parlement heeft vandaag ingestemd met strengere regels voor tabaksproducten, om het tabaksgebruik onder jongeren te ontmoedigen. In een aantal gevallen wilde het parlement door toedoen van de conservatieve en liberale fracties echter niet zo ver gaan als de Europese Commissie in haar voorstel.

Europarlementslid Linda McAvan (Sociaal Democraten, GB), die als rapporteur op dit dossier de leiding heeft over het wetgevingsproces, noemde de uitkomst niettemin een 'goede basis voor de onderhandelingen met de Raad van Ministers'.

Het parlement hield vandaag in eerste lezing een stemming over de ontwerprichtlijn, inclusief een lange lijst amendementen. In overleg met de Raad van Ministers van Gezondheid moet in de komende weken een aangepast ontwerp van de richtlijn worden gemaakt.

McAvan zei na afloop van de stemming goede hoop te hebben dat de richtlijn nog voor de kerst definitief kan worden vastgesteld, zodat deze nog voor de Europarlementsverkiezingen in mei 2014 kan worden aangenomen. Als de richtlijn door zowel de EP als de Raad van Ministers is aangenomen, hebben de lidstaten 18 maanden de tijd om deze om te zetten in nationale wetgeving.

65% gezondheidswaarschuwing

Het parlement stemde in met gezondheidswaarschuwingen in de vorm van afschrikwekkende afbeeldingen op 65 procent van het oppervlak van elk pakje sigaretten. Dat is minder dan de 75 procent die door de Commissie was voorgesteld, maar aanmerkelijk meer dan de huidige waarschuwingen van minimaal 30 procent op de ene zijde en 40 procent op de andere zijde. De waarschuwingen moeten bovendien aan de bovenkant van de pakjes worden aangebracht, zodat ze ook in displays en in het schap goed zichtbaar blijven.

Parlementsleden stemden ook in met een verbod op toevoegingen van smaakstoffen aan sigaretten, al werd voor menthol een overgangsperiode van vijf jaar vastgesteld.

Een voorstel om dunne sigaretten te verbieden haalde het niet, maar dit soort sigaretten mag niet meer in smalle lipstick-pakjes van 10 stuks worden verkocht. Voor alle soorten sigaretten schrijft de richtlijn een minimum aantal van 20 sigaretten per pakje voor.

Het Parlement volgde de Commissie ook niet in haar voorstel om elektronische sigaretten te reguleren als medicinale producten. Alleen als producenten preventieve of genezende werking claimen, moeten medicinale regels gelden, zoals nu ook voor nicotinepleisters het geval is.

De 'niet-medicinale' e-sigaretten mogen niet meer dan 30mg/ml nicotine bevatten, moeten voorzien zijn van gezondheidswaarschuwingen en mogen aan niemand onder de 18 jaar worden verkocht. Producenten en importeurs moeten bij de overheid een lijst met alle ingrediënten indienen. Tenslotte moeten voor e-sigaretten dezelfde reclamebeperkingen gelden als voor tabaksproducten.

Lobby minder effectief dan gevreesd

'We hebben wat verloren en wat gewonnen', zei McAvan na afloop, 'maar het goede nieuws is dat we op de essentiële punten niet hebben verloren en dat we nu een mandaat hebben om te onderhandelen met de Commissie.'

McAvan zei dat lobbyisten van de tabaksindustrie tot het laatste moment hadden geprobeerd de stemming in hun voordeel te beïnvloeden, maar dat ze minder effectief zijn gebleken dan eerder werd gevreesd. Met name de lobby van producenten van e-sigaretten noemde zij erg agressief.

Op de vraag of zij uit de gang van zaken van de afgelopen weken lessen had getrokken voor de omgang met lobbyisten, zei McAvan: 'De Framework Convention on Tobacco Control (FCTC) schrijft voor hoe we moeten omspringen met de tabakslobby en ik denk dat we er voor moeten zorgen dat die voorschriften op een goede manier worden geïmplementeerd binnen het Europees Parlement en binnen de Europese Unie.'

Tegelijkertijd stelde zij dat alle partijen de kans moeten hebben om op een open en eerlijke manier hun standpunten naar voren te brengen.

Reacties

De BBC constateerde dat conservatieve en liberale Parlementsleden de aangenomen amendementen op de oorspronkelijke voorstellen met instemming begroeten.

Europarlementariër Carl Schlyter, woordvoerder gezondheidszaken voor de Groenen, sprak daarentegen van 'een schaamtevolle dag voor het Europees Parlement, omdat een centrum-rechtse meerderheid, aangevoerd door de EPP, namens de tabaksindustrie heeft geopereerd en voor minder strenge regels heeft gestemd.'

Europees Commissaris voor Gezondheid Tonio Borg noemde de stemming desondanks 'positief'. Tegen de BBC zei hij: 'Ik ben overtuigd dat de aangepaste richtlijn voor Tabaksproducten nog binnen het mandaat van het huidige Parlement aangenomen kan worden.'

Eerder zei Borg dat het doel van de richtlijn is om het aantal rokers in de Europese Unie in de komende vijf jaar met 2,4 miljoen (2 procent) te verminderen.

Philip Morris niet blij

Drago Azinovic, de EU Region President van Philip Morris, liet in een commentaar in de Financial Post van 8 oktober weten dat de uitkomst van de stemming voor haar een 'marginale verbetering in sommige gebieden' heeft opgeleverd. Maar dat 'miljoenen Europese burgers, onder wie onze werknemers, verkopers, tabaksboeren en volwassen gebruikers, zullen worden benadeeld door deze regels.'

Hij voorspelt dat door een verbod op een geheel segment, er een toename in illegale handel zal komen. 'Ze zijn doorgegaan met de grotere waarschuwingen op en standaardisatie van verpakkingen – terwijl de risico's van roken overal al bekend zijn – en zonder enige consideratie voor eigendomsrechten.'

Azinovic blijft hopen op verdere afzwakking: 'Er zijn nog belangrijke stappen te nemen voordat deze Richtlijn wet wordt en we hopen dat beleidsmakers deze kans nemen om gezond verstand toe te passen en een Richtlijn te maken die – zoals elke EU - wet moet zijn – noodzakelijk en in proportie is en ondersteund wordt door geloofwaardig bewijs.'

Eerder berichtte TabakNee dat Philip Morris 161 lobbyisten naar Brussel heeft gestuurd. Daarnaast heeft zij het advocatenkantoor Bird & Bird al laten verkennen of er rechtszaken mogelijk zijn, zie dit bericht. 

Bronnen

Het Europarlement.

De BBC.

EurActiv.com.

Voor het ontwerprichtlijn met alle amendementen klik hier.