De Deense overheid overweegt een verkoopverbod van alle nicotineproducten in te stellen voor iedereen die na 2010 geboren is. Daarmee loopt het land in Europa voorop met het realiseren van de rookvrije generatie. Mogelijk moet hier wel de Europese regelgeving worden aangepast.

Door de webredactie

De petitie van Sick of Smoking die vraagt om de Rookvrije Generatie vast te leggen in een wet heeft binnen 6 dagen al bijna 1.500 handtekeningen opgehaald. De wet moet ervoor zorgen dat iedereen die vanaf 2017 is geboren en in 2035 18 wordt nooit meer sigaretten zal kunnen kopen. Daarvoor moet vanaf 2035 de minimumleeftijd voor aankoop van sigaretten elk jaar met een jaar omhooggaan. In de tussentijd zullen accijnsverhogingen, vermindering van het aantal verkooppunten en andere tabaksontmoedigingsmaatregelen ervoor zorgen dat de opgroeiende generatie niet verslaafd raakt aan nicotine.

Het idee voor deze aanpak is niet helemaal nieuw. Nieuw-Zeeland lanceerde in december vorig jaar een vergelijkbaar wetsvoorstel dat de verkoop van tabak per 2025 aan de generatie vanaf 2007 zal verbieden. Maleisië wil kinderen geboren vanaf 2005 al beschermen. In maart voegde Denemarken zich als eerste Europese land bij dit rijtje. De linkse meerderheidsregering overweegt een verbod, niet alleen van sigaretten, maar van alle nicotineproducten voor iedereen geboren vanaf 2010. Door ook e-sigaretten, nicotinezakjes en andere nicotineproducten in het verbod mee te nemen zou Denemarken verder gaan dan de andere landen.

Zo nodig een verkoopverbod

Het voorstel is onderdeel van een grootscheeps plan voor herziening van de Deense gezondheidszorg, waarin preventie een belangrijke rol moet krijgen. Daarbij wil de regering alles op alles zetten om de nicotinevrije generatie 2010+ te bewerkstelligen. Bij de lancering van het plan zei de Deense minister van Volksgezondheid Magnus Heunicke dat hij wil bereiken dat “alle mensen geboren vanaf 2010 nooit zullen beginnen met roken of het gebruik van nicotineproducten”.

Een persbericht hierover stelt dat “dit kan betekenen dat substantiële fondsen moeten worden gebruikt en, zo nodig, een verkoopverbod voor de generatie 2010+ door in stappen de leeftijdsgrens te verhogen. De regering zal daarover in overleg treden met parlementaire partijen, de EU en andere relevante partijen.”

Bijval en oppositie

Uit een enquête van de Deense Stichting tegen Kanker, bleek volgens The Guardian dat 64 procent van de Denen voor het plan van de overheid is om een leeftijdsgeboden rookverbod in te voeren. In de leeftijdscategorie 18-34 jaar was 67 procent daarvoor.

Maar het plan kreeg direct kritiek van de liberale en conservatieve oppositie die het onder meer een inbreuk op de persoonlijke vrijheid noemen. Fabrikanten van nicotineproducten spreken van ‘staatsgeautoriseerde discriminatie’.

Mogelijk aanpassing EU-regels nodig

Ondertussen blijkt dat er voor uitvoering van het plan mogelijk nog wel een hobbel genomen moet worden, namelijk een aanpassing van de Europese regelgeving. Dat blijkt althans uit het antwoord van minister Heunicke op een vraag uit de Folketinget, het Deense Parlement. In zijn antwoord stelt Heunicke: “De huidige regels van de Tabaksproductenrichtlijn bieden de lidstaten al de mogelijkheid om een leeftijdsgrens in te voeren voor de verkoop van tabaksproducten aan kinderen en adolescenten, zie overweging 21 van de richtlijn, die kan worden verhoogd tot bijvoorbeeld 25 jaar. Dit zou bijvoorbeeld kunnen door de leeftijdsgrens vanaf 2028, waarbij kinderen geboren in 2010 18 jaar zijn, geleidelijk te verhogen tot 2035, zodat de leeftijdsgrens voor de verkoop van tabak aan kinderen en jongeren geboren in 2010 of later 25 jaar wordt.”

Hoe oud is een adolescent?

Het lijkt hier te draaien om de definitie van het woord ‘adolescent’. Aanbeveling 21 van de Tabaksproductenrichtlijn (TPD) luidt dat “lidstaten ertoe [moeten] worden aangezet de verkoop van deze producten aan kinderen en adolescenten te voorkomen door passende maatregelen ter vaststelling en handhaving van leeftijdsgrenzen te treffen.” Deze aanbeveling staat volgens de Deense minister dus een verhoging van de leeftijdsgrens tot 25 jaar toe. Maar voor verdere verhoging is een aanpassing van de TPD nodig. Artikel 24 van de richtlijn bepaalt immers dat lidstaten de verkoop van tabaksproducten die aan de richtlijn voldoen niet mogen verbieden.

Vandaar dat Heunicke zegt: “We weten dat de Tabaksproductenrichtlijn binnenkort herzien moet worden, en het is duidelijk de bedoeling van de regering om ervoor te zorgen dat de lidstaten de mogelijkheid hebben om verdergaande wetgeving op dit gebied in te voeren dan de Tabaksproductenrichtlijn momenteel toestaat – inclusief het mogelijk maken van een totaal verbod op de verkoop van tabak. Interpretatie van de huidige set regels en de mogelijkheden bij de aanstaande herziening van de Tabaksproductenrichtlijn, zal het ministerie van Volksgezondheid bespreken met de Europese Commissie.”

Nog geen standpunt Europese Commissie

Dat gesprek moet nog gevoerd worden, liet een woordvoerder van de Europese Commissie aan TabakNee weten: “De Deense overheid heeft de Commissie niet formeel geconsulteerd over deze kwestie. Op dit moment heeft de Commissie alleen eerste verkennende gesprekken met Deense beleidsmakers gevoerd. De Deense voorstellen bevinden zich in een beginstadium van een politieke visie die nog vertaald moet worden in een daadwerkelijk initiatief. Het is nog te vroeg voor de Commissie om hier zelf een standpunt over in te nemen.”

Historische mijlpaal

Hoe het ook zij, de Deense overheid is vastbesloten de nicotinevrije generatie te realiseren. “Een nicotinevrije generatie 2010+ zal een historische mijlpaal betekenen in termen van preventie van ziekte en sterfte en zorgen voor gezondere levens”, aldus het persbericht over het plan.

In dit verband kan steun voor de petitie van Sick of Smoking hier in Nederland bijdragen aan Europees draagvlak voor het mogelijk maken van de rookvrije en zelfs de nicotinevrije generatie.

Teken de petitie voor de Rookvrije Generatie in een wet op sickofsmoking.petities.nl