Het Tobacco Harm Reduction Scholarship van Knowledge-Action-Change voor wetenschappers, medici en journalisten, met name gericht op lage- en middeninkomenslanden, is niets anders dan een gewiekst marketingprogramma van tabaksfabrikant Philip Morris.

Door de webredactie

De in het VK gevestigde organisatie Knowledge-Action-Change (KAC) opent deze maand een nieuwe aanmeldronde voor het Global Tobacco Harm Reduction Scholarship Programme. Dit beursprogramma, dat projecten rond ‘minder schadelijke nicotineproducten’ financiert, blijkt betaald door Philip Morris International.

Het programma richt zich expliciet op jonge professionals uit ontwikkelingslanden die de wetenschap en praktijk van ‘tobacco harm reduction’ (schadebeperking) willen bevorderen. Het biedt kandidaten 12.000 dollar, een mentorprogramma van twaalf maanden en toegang tot het internationale netwerk van de organisatie. Kandidaten kunnen uit verschillende achtergronden komen: wetenschappers in opleiding, harm reduction professionals, postdoctorale studenten, medische professionals, maar ook schrijvers, journalisten, digital en social media professionals en filmmakers en andere audiovisuele professionals.

Philip Morris International als geldschieter

Het scholarship wordt volledig gefinancierd door de non-profitorganisatie Global Action to End Smoking (GAES, voorheen Foundation for a Smoke-Free World), zo vermeldt de website. GAES profileert zich als onafhankelijke organisatie die wetenschappelijke beurzen financiert op het gebied van gezondheid en stoppen met roken-voorlichting, maar wordt zelf in werkelijkheid volledig gefinancierd door tabaksfabrikant Philip Morris International (PMI).

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) gaf na de naamwisseling opnieuw aan niet samen te werken met deze organisatie en raadde regeringen en volksgezondheidsinstellingen aan dat ook niet te doen. De financieringsketen van PMI via GAES naar KAC biedt juridisch en formeel wellicht voldoende afstand om onafhankelijkheid te suggereren, maar de geldstroom blijft traceerbaar naar de tabaksfabrikant.

Gerichte rekrutering

Het scholarship-programma geeft prioriteit aan aanvragen uit lage- en middeninkomenslanden. Sinds de lancering in 2018 ondersteunde het 119 mensen uit 42 landen verspreid over zes continenten. De geografische focus valt samen met de groeistrategie van PMI: westerse markten krimpen door strenge regelgeving, terwijl 80 procent van de wereldwijde rokers in ontwikkelingslanden woont.

In deze landen vertegenwoordigt 12.000 dollar een aanzienlijk bedrag. Daarnaast zijn er in deze landen minder middelen beschikbaar voor onafhankelijk tabaksonderzoek, wat de financiering door KAC aantrekkelijk maakt voor beginnende onderzoekers.

Door lokale onderzoekers te financieren creëert de industrie een netwerk van academici die in hun eigen regio, in hun eigen taal en via hun eigen media een boodschap uitdragen die resoneert met de industrie-positie over ‘schadebeperking’.

Voorspelbare conclusies

De website van het beursprogramma leest positief voor wie weinig kennis van zaken heeft: men wil de schade van tabaksproducten stoppen, men wil gezondheid bevorderen en ziektes tegengaan. Maar het is duidelijk dat deelnemers wordt gevraagd om projecten te ontwikkelen die bewijs rond ‘harm reduction’ bevorderen – een concept dat zich richt op vervanging van traditionele sigaretten door e-sigaretten, verhitte tabak en nicotinezakjes, in plaats van een volledig einde te maken aan nicotinegebruik.

Het programma vraagt expliciet om projecten die de onderzoeks- en praktijkcapaciteit in tobacco harm reduction (THR) vergroten, de wetenschappelijke basis uitbreiden voor nieuwe technologieën en producten die bijdragen aan het verminderen van roken, en nieuwe denkers en methoden introduceren voor schadebeperking. Daarnaast worden projecten gezocht die risico-communicatie via social media en andere technologieën verbeteren, met name gericht op geïsoleerde groepen en communities.

Harm reduction-promotie

KAC geeft concrete voorbeelden van gewenste projectvoorstellen: onderzoek uitvoeren en publiceren over THR inclusief nationale prioriteiten bepalen, wetenschappelijke vaardigheden verbeteren door plaatsing bij een onderzoeksteam of THR-organisatie, interventieprojecten ontwikkelen om begrip van THR bij publiek en professionals te vergroten, THR-interventies implementeren binnen gezondheids- en sociale zorgomgevingen, workshops en trainingen organiseren, organisaties oprichten om over THR te communiceren en te informeren, vaardigheden op het vlak van wetenschapscommunicatie ontwikkelen, films of andere media maken om begrip over THR te verbeteren, en onderzoeken hoe lage- en middeninkomenslanden uitdagingen bij THR-implementatie kunnen overwinnen.

Het programma combineert individuele begeleiding via een mentorprogramma met collectief leren: scholars vormen een cohort waarin zij samen leren via live- en online-seminars met experts en modules op een e-learning platform. Op de Global Forum on Nicotine-conferentie (tot 2024 ook gefinancierd door KAC) nemen ze deel aan trainingen en maken ze kennis met andere belanghebbenden.

Voorbeelden van projecten

LinkedIn geeft een indruk van eerder gefinancierde projecten die door trotse scholars worden gedeeld. Attaullah Ahmadi, een epidemioloog verbonden aan de EHESP French School of Public Health, voerde samen met vijf anderen onderzoek uit naar kennis en attitudes van apothekers over schadebeperking in Ebonyi State, Nigeria. Een van de medeauteurs is Chimwemwe Ngoma, assistent-manager van KAC.

Het artikel werd gepubliceerd in de International Archives of Addiction Research and Medicine, een ogenschijnlijk onafhankelijk wetenschappelijk tijdschrift van uitgever ClinMed International Library. Deze uitgever staat echter bekend als mogelijke ‘predatory publisher’ – een uitgever die vooral publicatiekosten vraagt zonder serieuze peer review. De Universiteit Groningen waarschuwde in 2021 specifiek voor tijdschriften van ClinMed. De conclusie dat apothekers in Nigeria te weinig weten over harm reduction is duidelijk bedoeld om twijfel te zaaien in het wetenschappelijk veld. De duimpjes van medische professionals, apothekers en zelfs een epidemioloog van de WHO zijn in dat opzicht een veeg teken. Ahmadi bedankte ondertussen in zijn LinkedIn-post KAC expliciet voor “hun onschatbare steun tijdens het onderzoeksproces”.

Vape recycling en in vitro-onderzoek

Aylen Van Isseldyk uit Argentinië richtte met het scholarship-geld ‘Circular Vape Recycle’ op, een organisatie voor het recyclen van wegwerp-vapes. Van Isseldyk deed onderzoek naar de milieu-impact van e-sigaretten en presenteert schadebeperking als “een ethische en realistische strategie”.

Chiara Giardina, student medische biotechnologie aan de Universiteit van Catania in Italië, won een scholarship met haar in vitro-onderzoek naar longontsteking bij traditionele sigaretten versus ‘non-combustion tools’. De Universiteit van Catania herbergt het Centre of Excellence for the Acceleration of Harm Reduction (CoEHAR), dat eveneens gefinancierd wordt door de Global Action to End Smoking. CoEHAR’s directeur, Riccardo Polosa, ontving eerder bijna een miljoen euro van PMI voor onderzoek naar verhitte-tabaksproducten.

Filter magazine en documentaire

In 2018 ontving Will Godfrey, journalist uit de Verenigde Staten, een scholarship waarmee hij Filter Magazine kon oprichten, een internationaal nieuwsplatform over drugsbeleid dat sindsdien als vehikel dient voor schadebeperking-boodschappen. Filter Magazine claimt miljoenen bezoekers per jaar te trekken en presenteert zich als gezaghebbend platform, al blijft onduidelijk of mainstream media verhalen daadwerkelijk overnemen. Godfrey neemt ondertussen andere beursontvangers in dienst als medewerker en fungeert als mentor voor nieuwe professionals. Filter Magazine presenteert zich als onafhankelijk platform, maar wordt gedreven door dezelfde financieringsbron die de tabaksindustrie promoot.

Een filmmaker uit Chili, Elisa Correa, gebruikte haar beurs om een documentaire te maken die het rook- en vape-verbod in sociale huurwoningen in New York bekritiseert. Vier maanden lang interviewde ze bewoners van New York City Housing Authority-woningen. De documentaire presenteert het beleid als niet-weloverwogen maatregel die het rokers onmogelijk maakt om naar ‘gezondere’ alternatieven te zoeken. De boodschap – dat mensen het recht moeten hebben om in hun eigen woning te roken of te vapen – komt rechtstreeks overeen met de industrie-positie. De documentaire werd gepubliceerd via Filter Magazine en wordt gebruikt als leermiddel voor andere potentiële professionals om vergelijkbare verhalen te vertellen.

Onderzoeksfinanciëring als omkoperij

Succesvolle professionals in het Tobacco Harm Reduction Scholarship krijgen ook toegang tot vervolgfinanciering: de optie om de beurs nog een extra jaar te verlengen en de Kevin Molloy fellowship van twee jaar. Dit betekent dat PMI via KAC potentieel vier jaar lang individuele professionals en hun projecten kan financieren.

De strategie is effectief: waar directe financiering door PMI argwaan wekt, lijkt een scholarship van een organisatie met een neutrale naam als Knowledge-Action-Change acceptabel. Zeker voor jonge professionals in ontwikkelingslanden blijft het aanbod aantrekkelijk: 12.000 dollar is een substantieel bedrag, de mentoring biedt professionele ontwikkeling en de toegang tot een internationaal netwerk kan carrièrekansen vergroten.

De constructie illustreert hoe PMI door zijn financiering via tussenschakels te kanaliseren ogenschijnlijk onafhankelijke wetenschappers, journalisten en andere professionals weet in te zetten voor zijn misleidende marketing, die voorbijgaat aan de (deels andersoortige) schadelijkheid van alternatieve nicotineproducten. Nog los van het feit dat deze alternatieven geen sterk stophulpmiddel blijken (duaal gebruik) en voor veel jongeren de eerste kennismaking met nicotine zijn en de initiatie tot tabaksgebruik.

tags:  KAC | verhitte tabak | vape-lobby | GAES | ontwikkelingslanden | marketing | harm reduction | PMI