Begin september, na een aantal ernstige incidenten op de spoedeisende hulp met jongeren die THC- of spice-vapes hadden gebruikt, zijn Amsterdamse artsen gewaarschuwd en ingelicht over de symptomen en behandeling. Dat blijkt uit antwoord op Kamervragen over spice-vapes.

Door de webredactie

Op 3 september jl. hebben Amsterdamse artsen en behandelaars een bericht ontvangen over hoe zij om moeten gaan met jongeren die in noodsituaties terechtkomen na het gebruik van vapes met THC (de werkzame stof in wiet en hasj) of synthetische cannabis (spice). Dat schrijft staatssecretaris Judith Tielen (Preventie, VVD) in antwoord op Kamervragen van Rosanne Hertzberger en Faith Bruyning van NSC.

Tielen schrijft: “Een aantal ernstige incidenten bij 13-15-jarigen met SEH-bezoek dan wel een opname in Amsterdam was 3 september jl. aanleiding voor een gerichte, niet-publieke alert aan (medische) professionals, waarbij het klinisch beeld en de therapie zijn beschreven. Deze richtlijn zou ook landelijk kunnen worden toegepast. Dat vooralsnog alleen een alert in Amsterdam is uitgegaan, is omdat er in andere regio’s niet of nauwelijks signalen waren. Voorts kan contact worden opgenomen met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum voor informatie.”

Hertzberger en Bruyning reageerden met hun vragen op een uitzending van het BNNVARA-programma Zembla van 11 september over de opkomst van vapes met ‘supergevaarlijke drugs’. Daaruit bleek dat verslavingsklinieken steeds meer meldingen van jongeren met gezondheidsproblemen door het gebruik van THC-vapes krijgen. Ook meldden scholen en ziekenhuizen dat zij steeds vaker scholieren zien die door het gebruik ziek worden, flauwvallen en in het ziekenhuis belanden. Tielen meldt nu dat er een aantal ernstige incidenten op de spoedeisende hulp is geweest.

‘Deze producten zijn gevaarlijk’

“De opkomst van het gebruik van deze vapes door met name jongeren is een onwenselijke ontwikkeling en baart ons zorgen vanwege de daarmee samenhangende volksgezondheidsrisico’s. Deze producten zijn gevaarlijk, zeker voor minderjarigen. Naast het directe risico, bestaat ook het risico dat het gebruik een opstap vormt naar andere middelen”, schrijft Tielen.

Over de omvang van het gebruik is nog weinig bekend, maar Tielen schrijft wel dat vanuit scholen in Amsterdam, Zaandam, Den Helder, Rotterdam en Gelderland meldingen zijn gekomen over leerlingen die onwel zijn geworden door vapes met THC of spice. Volgens de staatssecretaris gaat het nog vooral om lokale signalen. Maar die lijken dan toch in verschillende delen van het land voor te komen.

Lange lijst acute bijwerkingen

Gevraagd naar de gezondheidsrisico’s van synthetische cannabis of spice, meldt Tielen dat de effecten daarvan doorgaans sterker zijn dan van THC en daardoor lastiger te doseren. Ook lijken er meer en heftigere acute bijwerkingen te zijn. Tielen noemt “misselijkheid, paranoia, depersonalisatie, hallucinaties, agitatie, pijn op de borst, hartritmestoornissen en in ernstige gevallen kans op bewustzijnsverlies, epileptische insulten, agressie en cardiovasculaire events.” Ook psychose en psychotische symptomen komen voor.

Synthetische cannabinoïden hebben ook een kortere werkingsduur en de ontwenningsverschijnselen zijn sterker dan bij THC. Tielen schrijft: “Gerapporteerde ontwenningsklachten uit de praktijk van de verslavingszorg zijn: angst- en paniekaanvallen, braken, zweten, buikkrampen, diarree, psychotische klachten (hallucinaties, wanen, verwardheid), trillen en niet kunnen plassen (soms in context van nauwelijks eten/drinken).” Vanwege de sterke werking, de heftige ontwenningsverschijnselen en de korte werkingsduur is het risico op verslaving aan deze stoffen groot.

THC-vapes vallen onder Opiumwet

Over de handhaving meldt Tielen dat de vapes met THC en spice onder de Opiumwet vallen en daardoor buiten de verantwoordelijkheid van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) vallen, die de Tabaks- en rookwarenwet handhaaft. De NVWA kan dus wel optreden tegen illegale vapes met smaakjes, maar niet tegen THC- en spice-vapes, waar de politie tegen moet optreden. Politie en NVWA werken wel nauw samen op dit vlak. Over de rol van sociale media-platforms als Snapchat bij de verspreiding van de illegale vapes, zegt Tielen het onderzoek van de Autoriteit Consument en Markt (ACM) naar aanleiding van het handhavingsverzoek van Rookpreventie Jeugd en Vapen #jouwkeuze op de voet te volgen. Zij geeft wel aan dat er onderscheid moet worden gemaakt tussen de middelen die onder de Opiumwet vallen en de middelen die onder de Tabakswet vallen. Een moeilijkheid in het geval van de eerste middelen is dat medeplichtigheid van de sociale media aangetoond moet worden. “Voor strafrechtelijke vervolging moet er echter wel opzet van de sociale media bij de handel of openbaarmaking aangetoond kunnen worden”, aldus de brief.

Europese actie onderzocht

Tielen geeft in haar antwoorden verder aan dat op verzoek van onder andere België en Nederland het gebruik van drugs via een vape geagendeerd wordt in de werkgroep drugsbeleid van de Raad van de Europese Unie (i.e. de raad van ministers van Volksgezondheid). De werkgroep gaat bekijken of er gezamenlijk kan worden opgetreden tegen deze vapes. Een algemeen verbod van alle vapes is volgens Tielen onder de Europese regelgeving niet mogelijk.

Ten slotte gaat Tielen in op de vraag hoe het staat met de professionalisering van het meldpunt vape-gerelateerde klachten, waar zijzelf, toen nog als Kamerlid, samen met Wieke Paulusma (D66) per motie om had gevraagd. Er blijken twee meldpunten te zijn, een voor longartsen die volwassenen behandelen en een voor kinderlongartsen. Met de longartsen en het RIVM bekijkt Tielen nu hoe die meldpunten kunnen worden samengevoegd. Zij hoopt dat het samengevoegde meldpunt binnen enkele maanden van start kan gaan.