Bijna de helft van de avondwinkels en 23 procent van de kleine supermarkten bleken in de tweede helft van 2024 nog tabaksproducten te verkopen. Ook zag de NVWA 1.870 overtredingen van het online verkoopverbod.

Door de webredactie

Een op de vijf supermarkten houdt zich niet aan het verkoopverbod van tabaksproducten, meldden alle media gisteren op basis van een brief over de voortgang van het vape- en tabaksbeleid die demissionair staatssecretaris Judith Tielen (Preventie, VVD) aan de Tweede Kamer stuurde. ‘Bijna de helft van de avondwinkels overtreedt verkoopverbod tabak’ was misschien een betere kop in de kranten geweest. Want uit een bij de brief gevoegde factsheet Inspectieresultaten Verkoopverboden 2024 van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) blijkt dat 44 procent van de gecontroleerde avondwinkels (23 van de 55) in de tweede helft van 2024 nog tabaksproducten verkocht, terwijl dat sinds 1 juli 2024 verboden is.

Bij kleine supermarkten gingen 36 van de 157 (23 procent) in de fout. Bij grote supermarkten overtrad 4 procent de regels, bij snackbars was dat 9 procent. Het zijn dus vooral avondwinkels en kleine supermarkten die zich niet aan de regels hielden. Omdat het verkoopverbod nieuw was, werden overtredingen nog met een officiële waarschuwing afgedaan. Bij 40 herinspecties bleek 73 procent geen rookwaren meer te verkopen. Bij de andere 28 procent (afronding verklaart het totaal van 101) zijn boetes uitgedeeld. Vanaf 1 juli dit jaar krijgen overtreders meteen bij de eerste overtreding al een boete.

Overtreding Digital Services Act

Daarnaast constateerde de NVWA 1.868 overtredingen van het onlineverkoopverbod op socialmediakanalen. Het gaat om posts die op last van de NVWA verwijderd moesten worden. De NVWA schrijft dat ‘een grote aanbieder van socialmediakanalen’ is aangesproken op het feit dat na meldingen wel content maar niet de accounts werden verwijderd. Daarvan is melding gedaan bij de Autoriteit Consument & Markt, omdat dit een overtreding van de Europese Digital Services Act (DSA) kan zijn. Daar wordt nu onderzoek naar gedaan.

Artsen willen actie van Snap

Recent hebben artsen ook Snap, het bedrijf achter Snapchat, aangesproken op het feit dat dit platform veel te laks optreedt tegen vape-dealers. In een reactie zei het bedrijf binnen de wet te opereren en ook in een gesprek stelde het zich afhoudend op. De artsen hebben daarop nogmaals bij Snap aangedrongen op een meer proactieve bescherming van kinderen en zullen, als die uitblijft, juridische stappen ondernemen.

Tielen liet via diverse media al weten ook met Snap in gesprek te gaan. In haar brief schrijft ze: “Ik vind het zorgelijk en onwenselijk dat jongeren zo makkelijk toegang hebben tot vapes en rookwaren. Dealers maken veelvuldig gebruik van socialmediakanalen om hun, veelal jonge, klanten te bedienen.” Ze verwijst daarbij naar extra middelen die de NVWA inmiddels voor de handhaving toegezegd heeft gekregen (2 miljoen euro in 2025 en vanaf 2026 3 miljoen euro structureel).

Al 280.000 vapes in beslag genomen

Uit de brief blijkt verder dat de NVWA in de eerste helft van 2025 ruim 200.000 e-sigaretten (vapes), 70.000 smaakaccessoires en 2.500 nicotinezakjes in beslag heeft genomen. Op 9 juli werden nog weer 80.000 smaakjes-vapes in beslag genomen, bij dezelfde importeur bij wie in mei ook al de 70.000 flesjes met e-vloeistoffen werden aangetroffen. Sinds 1 januari kan de NVWA die vapes en navullingen in beslag nemen en op kosten van de importeur laten vernietigen als aannemelijk is dat de aangetroffen producten voor de Nederlandse markt zijn bedoeld. Als producten bestemd lijken voor de buitenlandse markt, dan kan dat (nog) niet.

Boetes kunnen pas worden uitgedeeld als een daadwerkelijke verkoop is vastgesteld. De Douane onderschepte ondertussen in 2024 217 miljoen illegale sigaretten, 53.000 kilo (rook)tabak en 6.350 kilo waterpijptabak.