In een brandbrief roepen artsen Snapchat op om kinderen te beschermen tegen de verspreiding van vape-gerelateerde content op het platform. Rookpreventie Jeugd dreigt met juridische stappen als Snapchat niet binnen twee weken aan de eisen voldoet.

Door de webredactie

In een brandbrief gericht aan Snapchat die donderdag is verstuurd roept Rookpreventie Jeugd samen met Vapen #jouwkeuze, het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), het Antoni van Leeuwenhoek (AVL) en de Gezondheidsfondsen voor Rookvrij (KWF, Longfonds, Hartstichting) het social media-platform op kinderen te beschermen tegen vape-dealers en andere vape-gerelateerde content.

In de brief, opgesteld door advocaten Laura van Gijn en Sietske de Boer van De Roos Advocaten en Notariaat, wordt het Amerikaanse techbedrijf verweten dat het te weinig doet om te voorkomen dat Nederlandse jongeren worden blootgesteld aan vape-dealers en promotie van vapes. De brief verwijst onder meer naar Snapchat’s verplichtingen onder de Digital Services Act (DSA) van de Europese Unie. Een van de speerpunten van de DSA is de bescherming van minderjarigen tegen online risico’s. Overtredingen kunnen leiden tot hoge boetes, oplopend tot 6 procent van de wereldwijde jaaromzet.

Vape-dealers actief op Snapchat

“Snapchat is extreem populair onder tieners en wordt misbruikt door verkopers om vapes aan te prijzen”, zegt longarts Wanda de Kanter, voorzitter van Rookpreventie Jeugd. “Dit is onacceptabel.” Longpatholoog Danielle Cohen van het LUMC en longarts Frank Borm (AVL), oprichters van het lespakket Vapen #jouw keuze, sluiten zich bij de actie aan. Cohen: “Snapchat is voor vape-dealers dé plek om jongeren te bereiken, vertellen kinderen ons. We zien dat steeds meer jongeren ernstig verslaafd raken aan nicotine door deze producten. Met grote gevolgen voor hun mentale en fysieke gezondheid.”

In een video vertellen scholieren van 12 tot 17 jaar hoe makkelijk zij aan vapes weten te komen via Snapchat, waar dealers eenvoudig te herkennen zijn. Het gaat meestal om jongeren van hun eigen leeftijd. De tieners delen stories van dealers met elkaar en krijgen soms korting als ze dat doen. Het filmpje laat duidelijk zien hoezeer Snapchat de illegale handel in wegwerp-e-sigaretten met smaakjes faciliteert.

In een mum van tijd verslaafd

Snapchat jaagt zo een vape-epidemie onder jongeren aan die rond 2021 vorm begon aan te nemen. Uit de ScholierenMonitor van het Trimbos-instituut bleek dat in 2023 al een kwart van de tieners tussen 12 en 16 jaar ooit een vape had geprobeerd. 14,3 procent gebruikte in de laatste maand een e-sigaret en 4,0 procent deed dat dagelijks.

Wegwerp-vapes met smaakjes zijn sinds 1 januari 2024 in Nederland verboden, toch worden ze nog veelvuldig onder de toonbank en in het illegale circuit aangeboden. De vapes bevatten steeds meer vloeistof en concentraties nicotine die de wettelijke grens van 2 mg/ml ver overschrijden. Kinderen die zo’n vape proberen zijn in een mum van tijd verslaafd. Omdat ze continu trekjes nemen krijgen ze enorme hoeveelheden nicotine binnen, die schadelijk is voor het opgroeiende brein en concentratie- en geheugenproblemen veroorzaakt. Recent werd bekend dat vijf jonge mensen op het randje van de dood zijn geweest door vapen. Vier moesten in een kunstmatig coma worden gebracht om te overleven.

Binnen 14 dagen maatregelen

De artsen eisen dat Snapchat binnen 14 dagen schriftelijk bevestigt dat het effectieve maatregelen neemt om vape-gerelateerde content van het platform te weren, volledige transparantie biedt over genomen stappen en data verstrekt die bewijzen dat de maatregelen werken. Als Snapchat niet of onvoldoende reageert, dreigt Rookpreventie Jeugd met formele klachten bij de Autoriteit Consument & Markt (ACM) en de Europese Commissie.

Op de foto v.l.n.r. Wanda de Kanter, Laura van Gijn, Sietske de Boer, Frank Borm, Danielle Cohen (foto Karen Veldkamp)