Uit nieuwe onderzoeken is gebleken dat één op de drie rokers door de coronacrisis wil stoppen met roken en dat jongeren bovendien een accijnsverhoging willen om roken verder te ontmoedigen. Wanda de Kanter pleitte bij Dit is de Dag voor het invoeren van een rookverbod op terrassen, tabakslobbyist Jan Hein Sträter zag dat heel anders.

Door de webredactie

Uit onderzoek uitgevoerd door I&O Research in opdracht van Gezondheidsfondsen voor Rookvrij blijkt dat jongeren achter accijnsverhoging op tabaksproducten staan. Een ruime meerderheid (82%) van de jongeren tussen de 12 en 18 jaar vindt een prijsstijging een goede manier om te voorkomen dat leeftijdgenoten beginnen met roken. Ook denkt driekwart dat zo’n verhoging jongeren stimuleert om te stoppen met roken. Jongeren zeggen zelf niet te willen beginnen met roken vanwege hun eigen gezondheid. Een kleine meerderheid is zelfs voor een algeheel verbod op sigaretten. Uit het onderzoek is derhalve gebleken dat roken onder jongeren geen positief imago heeft.

Het NPO Radio 1-programma Dit is de Dag nodigde longarts en voorzitter van de Stichting Rookpreventie Jeugd Wanda de Kanter en voorzitter van de Vereniging Nederlandse Sigaretten- en Kerftabakfabrikanten (VSK) Jan Hein Sträter uit om over dit onderzoek te praten.

Ontzettend duur

De Kanter vindt het mooi dat jongeren nu zelf zeggen dat ze willen dat roken ontzettend duur wordt: “Dat staat wel in het Preventieakkoord, maar het mooie is dat de doelgroep, de kinderen zelf, dat ook willen.” De Kanter is ook van mening dat er met het weer opengaan van de horeca een rookverbod op terrassen ingesteld zou moeten worden. Uit een ander onlangs gepubliceerd onderzoek van het Trimbos-instituut blijkt namelijk dat één op de drie rokers over stoppen met roken denkt door de coronacrisis, want rokers die besmet raken met het coronavirus lopen risico op een heftiger verloop van Covid-19. Voor 61 procent van de ondervraagden is de prijs van sigaretten een andere reden om over stoppen na te denken.

Gewoontedieren

De Kanter meent dat een rookverbod op terrassen de rokers die willen stoppen, kan helpen: “Rokers zijn enorme gewoontedieren. Ze hebben drie maanden niet op terrassen kunnen zitten. Help de rokers die willen stoppen om de patronen te doorbreken. Wat is een beter moment dan nu?”

De voorzitter van de VSK, Jan Hein Sträter, zei dat de onderzoeksresultaten hem niet verrasten, “maar het is niet in me opgekomen om er blij mee te zijn.” Niet geheel onverwachts is hij tegen een rookverbod op terrassen. “Ik zou het een slecht idee vinden om op dit moment nog meer maatregelen in te voeren, niet omdat het op zichzelf ondenkbaar is of zelfs gewenst in de toekomst, maar er staat op dit moment een enorme stapel maatregelen op de rol, dat is begonnen per 1 januari en dat loopt door tot 2022. Die maatregelen moeten nog geëvalueerd worden. Als je er maatregelen overheen gaat leggen, dan krijg je een brij waarbij volstrekt onduidelijk is wat nog doelmatig is en wat niet meer.”

Evaluatie niet nodig

Een van die nieuwe maatregelen is het verhogen van de accijns op een pakje sigaretten met één euro, dit is een eenmalige verhoging die is voortgevloeid uit het Nationaal Preventieakkoord dat november 2018 is gepresenteerd.

Volgens De Kanter is het evalueren van een accijnsverhoging helemaal niet nodig, omdat wereldwijd al meerdere malen is gebleken dat dat een effectieve manier is om tabaksgebruik te ontmoedigen. (Het in één klap flink verhogen van de prijs van sigaretten is volgens de WHO de meest effectieve manier om roken te ontmoedigen.) “Er is één euro bij gekomen,” zegt De Kanter. “Dat is iedereen over een jaar weer vergeten. Dus dat moet structureel gebeuren en daar vragen de kinderen ook om, dat is heel duidelijk.”

Hashtag gezondleven

De tabaksindustrie heeft, terwijl ze zegt roken onder jongeren niet aan te moedigen, ondertussen allerlei influencers betaald om reclame voor hun waar op Instagram te maken, zo is gebleken uit onderzoek van radioprogramma Argos. Sträter stelt dat daar niets van waar is en zwakt het af: het zou niet reclame om voor gewone sigaretten gaan, maar om reclame voor elektronische sigaretten. De Kanter stelt juist dat er ontzettend veel reclame voor tabaksproducten wordt gemaakt op sociale media door hashtags die over een gezond leven zouden gaan aan nicotineproducten te koppelen. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft eerder al bekendgemaakt dat het gebruik van alternatieve tabaksproducten als e-sigaretten en heat-not-burn-producten (zoals de IQOS) óók slecht voor de gezondheid zijn en bovendien nog niet duidelijk is wat de gevolgen van het gebruik op de lange termijn zullen zijn.

Voor terughoudendheid bij het invoeren van extra antirookmaatregelen als extra accijnsverhogingen en een rookverbod op terrassen is er volgens De Kanter geen tijd. “Elk jaar dat je wacht met zinvolle maatregelen, heb je twintigduizend doden erbij.”