Sinds maandag vergaderen alle landen die het anti-rookverdrag van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), de Framework Convention of Tobacco Control (FCTC), ondertekenden in Moskou. Tijdens de zesde Conference of the Parties (COP6) worden belangrijke beslissingen genomen maar op Twitter leven slechts twee zaken: de e-sigaret, en het publiek en de pers die de toegang tot vergaderingen is ontzegd.
Door de webredactie

De e-sigaret heeft een snelle opkomst doorgemaakt en haar supporters en gebruikers zijn zeer actief op social media. Zij noemen het gebruik van de e-sigaret 'dampen' omdat er geen tabaksrook aan te pas komt, maar er alleen een nicotine houdende vloeistof wordt verdampt.

Tijdens deze zesde Conference of the Parties wordt er druk getwitterd. Belangenbehartigers van de e-sigaret vinden vooral dat deze niet op de grote hoop met de gewone sigaret gegooid moet worden en dat de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) die instigator is van het FCTC-verdrag, zich er niet mee moet bemoeien.

Datzelfde werd er getwitterd toen de Europese Unie vorig en dit jaar haar Tabaksproductenrichtlijn herzag. De e-sigaret was deel gaan uitmaken van de richtlijn omdat er nicotine houdende vloeistoffen voor worden gebruikt. Er is nog veel onduidelijk over de e-sigaret. Welke gevolgen het gebruik op de lange termijn zullen hebben, is nog onduidelijk en het bewijs dat het een goed hulpmiddel is om te stoppen met roken is nog niet geleverd. Wel is het een minder schadelijk alternatief voor de gewone sigaret. Dat komt dan ook helder naar voren in de briefing die vooraf aan de COP-deelnemers werd rondgestuurd. Hierin staan zeven punten.

1) De wereldwijde last van dood en ziekte door tabaksgebruik wordt voornamelijk veroorzaakt door roken.

2) Tabaksgebruik stoppen is het belangrijkste, maar in zijn geheel ophouden met nicotinegebruik is de beste optie.

3) Voor degenen die niet kunnen stoppen met tabak kan een overstap naar een alternatieve bron van nicotine de individuele schade die roken veroorzaakt, vaak zeer substantieel verminderen.

4) De voordelen van zo'n bron worden gemaximaliseerd als alleen rokers die niet kunnen stoppen, er toegang tot zouden hebben.

5) De risico's van zo'n benadering kunnen geminimaliseerd worden als er maatregelen worden genomen die ervoor zorgen dat niet-rokers, vooral jongeren, er niet aan beginnen; door niet-gebruikers te beschermen en door duaal gebruik (het naast elkaar gebruiken van de gewone en de e-sigaret – red.) te ontmoedigen.

6) Er kunnen zowel negatieve gevolgen kleven aan te veel regels of juist te weinig.

7) De inmenging van de tabaksindustrie in de productie en marketing van e-sigaretten is een grote zorg, omdat er een onverenigbaar conflict zit tussen hen die baat hebben bij de verkoop van tabaksproducten en de publieke gezondheid.

Hierin staat, in tegenstelling tot de ophef op Twitter, niet dat de gedelegeerde partijen de e-sigaret willen verbieden. Hoe de partijen verder met het apparaat om willen gaan, zal later tijdens de conferentie worden besproken.

Geen publiek en pers

Hoewel dat vooraf niet duidelijk was gemaakt, is tijdens het begin van de conferentie besloten om zowel publiek als pers de hele week de toegang tot de conferentie te ontzeggen. Drew Johnson, journalist voor de Washington Times, was aanwezig toen die knoop werd doorgehakt, zo schrijft hij in een opiniestuk voor deze krant: "We hebben het publiek hier niet nodig!" zou een Ugandese vertegenwoordiger hebben gezegd.

En een gedelegeerde uit Libië zou gezegd hebben: "We weten niet wie die mensen zijn." Daarop heeft een meerderheid van de gedelegeerden besloten dat het publiek en de pers niet meer aanwezig mochten zijn bij de overleggen. Johnson liet The Daily Caller tot in detail weten hoe hij was verwijderd. Ook tekent hij bezwaar aan. De conferentie wordt betaald met publieke gelden, dus het publiek en de pers, als vertegenwoordigers van het publiek, zouden hierbij aanwezig moeten kunnen zijn.

De WHO heeft later verklaard dat de reden voor de uitsluiting van pers en publiek is dat men niet wist of ook de tabaksindustrie onder hen aanwezig was. De industrie infiltreert wel vaker in dit soort conferenties. Hoewel het publiek weinig in kon brengen tijdens de plenaire discussies, zou er een kans voor hun lobby in de wandelgangen liggen. En in het FCTC-verdrag staat nadrukkelijk dat als er wordt vergaderd over gezondheidsmaatregelen, de industrie en haar vertegenwoordigers buiten de deur gehouden moeten worden. Daarom werd bijvoorbeeld ook Interpol de toegang tot de conferentie ontzegd. Interpol wilde als observant deelnemen aan de conferentie, maar heeft in 2012 15 miljoen dollar aangenomen van Marlboro-fabrikant Philip Morris.

Industrie merkbaar aanwezig

Een bron die anoniem wil blijven maar die aanwezig is bij de COP zegt tegen TabakNee dat de industrie merkbaar aanwezig is: "Gisteren pakte een afgevaardigde uit Kirgizië de microfoon en gaf aan dat zijn land alsnog tegen de implementatie van bepaalde regels is. Halverwege zijn betoog drukte het hoofd van de delegatie van Kirgizië zijn microfoon uit en verontschuldigde zich voor het gedrag van zijn collega. Later werd bekend gemaakt dat het hotel en de vlucht van deze man waren betaald door Philip Morris."

Maar de bron laat ook weten dat transparantie belangrijk is. "Voor de volgende conferentie wordt er gekeken naar een nieuwe manier van screenen, zodat dit niet meer hoeft te gebeuren. Door het in het algemeen weigeren van al het publiek, kunnen bepaalde wetenschappers bijvoorbeeld ook niet aanwezig zijn."

Waarom er zulke rigoureuze stappen nodig werden geacht, bleek eigenlijk al uit het begin van de conferentie op maandag. Bij de opening werd er een minuut stilte gehouden voor alle slachtoffers die vroegtijdig en onnodig ten gevolge van roken zijn overleden. De stichting Framework Convention Alliance die zich toelegt op alles dat met het FCTC-verdrag te maken heeft, houdt een death clock bij. Sinds de eerste vergadering op 28 oktober 1999 die tot het FCTC-verdrag zou gaan leiden, zijn er meer dan 74 miljoen mensen overleden aan rook-gerelateerde ziektes. Dat zijn meer mensen dan de inwoners van Frankrijk.

Margaret Chan, de Directeur-Generaal van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) nam het woord en deed pittige uitspraken over de industrie die met de verkoop van haar verslavende product, die doden in de hand werkt: "De vijand, de tabaksindustrie, heeft zijn gezicht en tactieken veranderd. De wolf hult zich niet langer in schaapskleren en laat zijn tanden zien. Haar tactieken om anti-tabakscampagnes te ondermijnen en het verstoren van de Framework Convention (het FCTC – red.) zijn niet langer geheim of bedekt door een mantel van sociale verantwoordelijkheid van het bedrijf. Ze handelen open en bloot en zijn extreem agressief."