De grote tabaksbedrijven in de wereld zien hun kans schoon nieuwe markten aan te boren in het Aziatische land Myanmar, nu dat de deuren opent voor de rest van de wereld. Daarmee heeft de tabaksindustrie opnieuw een mogelijkheid gevonden om teruglopende verkopen in het westen te compenseren. Big Tobacco aast niet alleen op de afzetmarkt, maar ook op landbouwgrond om tabak te verbouwen.

Een Azië-correspondent van Al Jazeera en het persbureau IPS bericht over een belangenstrijd binnen de regering van het land dat tot voor kort een geïsoleerde dictatuur was. In de afweging tussen tabaksontmoediging door het ministerie van Gezondheid en stimulering van buitenlandse investeringen door het ministerie van Handel, delft de eerste het onderspit.

Het land ondertekende het FCTC-verdrag van de Wereldgezondheidsorganisatie om roken te ontmoedigen. Maar dit verdrag wordt beperkt toegepast, en de wetgeving die er is wordt slecht gehandhaafd. Daardoor heeft de tabaksindustrie nagenoeg vrij spel bij het bewerken van de bevolking.

Cheroots

Myanmar telt 60 miljoen inwoners, van wie volgens tabakbestrijders een derde tot de helft tabak gebruikt. De meesten gebruiken pruimtabak en de lokaal geproduceerde cheroots, een soort sigaren van opgerolde tabaksbladeren. Maar nu het land de grenzen opent, groeit de behoefte aan 'coole' filtersigaretten, in het bijzonder onder jongeren. 45 Procent van de bevolking is jonger dan 24 jaar en daarmee een aantrekkelijke doelgroep voor de tabaksindustrie.

Uit het artikel blijkt dat de tabaksindustrie daarbij dezelfde slinkse wegen bewandelt als elders is vastgesteld. Hoewel de industrie beloofde haar promotie niet op jongeren te richten, delen fabrikanten regelmatig gratis sigaretten uit bij popconcerten en festivals. Ook sponsoren zij weeshuizen en doneren ze geld voor onderwijs.

Naar schatting is nu al één op de vijf sterfgevallen in Myanmar gerelateerd aan roken. De grote tabaksbedrijven staan desondanks klaar om grote bedragen te investeren. HongyunHonghe Tobacco, de grootste tabaksfabrikant van China en de vijfde producent in de wereld, kan samen met een lokale partner 3 miljard sigaretten produceren.

50 miljoen dollar

British American Tobacco, dat onder het militaire bewind ook al in Myanmar actief was, wil de komende vijf jaar 50 miljoen dollar investeren in Myanmar en 400 mensen extra in dienst nemen. Japan Tobacco International is ook actief in het land.

"Plaatselijke fabrikanten zijn geen partij", zegt Judith Mackay, adviseur van de World Lung Foundation, in het artikel. "De buitenlandse tabaksbedrijven proberen in stilte de regio binnen te komen en zeggen tegen de overheid dat ze banen creëren."

De tabaksfirma's zijn ook uit op landbouwgrond om goedkoop tabak te verbouwen voor de Aziatische markt. Grond die van oudsher in handen was van Myanmarezen, komt zo in handen van de buitenlandse tabaksindustrie. De komst van de tabaksbedrijven heeft zo allerlei gevolgen voor mensenrechten en sociale omstandigheden in Myanmar.

"Mensen in Birma hebben werk nodig, geen kanker", stelt een tabakbestrijder. "Het is goed dat ze profiteren van investeringen, maar dat moeten geen investeringen zijn waar ze aan sterven."