Roken verhoogt de kans op het ontwikkelen van schizofrenie en depressie aanzienlijk, blijkt uit Engels onderzoek. Arnt Schellekens, hoogleraar Verslaving en Psychiatrie, vindt het hoog tijd om de GGZ rookvrij te maken. “Er is geen enkele reden om nog tweeënhalf jaar te wachten.”

Door de webredactie

“De bevindingen van dit Engelse onderzoek zijn heel belangrijk”, stelt Arnt Schellekens. “We weten al langer dat stoppen met roken bijdraagt aan vermindering van psychische klachten en aan een beter herstel van patiënten. Toch zit dat nog niet tussen de oren bij alle behandelaren binnen de GGZ. Stoppen met roken is niet alleen goed voor je lichaam, maar heeft dus ook een effect op de mentale gezondheid. Deze studie ondersteunt dat maar weer eens en geeft bovendien belangrijke aanknopingspunten voor preventie van psychische klachten.”

Rokers met psychische aandoeningen

Uit het onderzoek van de Universiteit van Bristol blijkt dat roken het risico op het ontwikkelen van schizofrenie verhoogt met 53 tot 127 procent. Voor het ontwikkelen van een depressie ligt het risico zelfs nog iets hoger. Bij de presentatie van hun resultaten op het Royal College of Psychiatrists International Congres – eind juni – kwamen de onderzoekers ook met cijfers over het aantal rokers met psychische aandoeningen. Het percentage rokers is veel hoger bij mensen met psychische aandoeningen dan bij mensen zonder zo’n aandoening. Onder de 6 miljoen rokers in Groot-Brittanië zijn 230.000 rokers met ernstige psychische aandoeningen zoals schizofrenie en een bipolaire stoornis en 1,6 miljoen rokers met depressie en angststoornissen.

Belangrijk signaal

Volgens Schellekens moeten we de uitkomsten van dit onderzoek uiterst serieus nemen. “Dit sluit volledig aan op bevindingen uit eerder onderzoek. Het is een belangrijk signaal voor de overheid en de GGZ in het bijzonder. De ontwikkelingen binnen de GGZ in de afgelopen decennia hebben maar beperkt bijgedragen aan een betere levensverwachting van onze patiënten. Roken draagt in grote mate bij aan de bijna vijftien jaar kortere levensverwachting van patiënten met psychiatrische aandoeningen. Hier ligt echt een kans om niet alleen de levensverwachting van onze patiënten te verbeteren, maar ook de kwaliteit van leven en preventie van psychiatrische aandoeningen.”

GGZ rookvrij maken

De hoogleraar vindt het hoog tijd om de GGZ rookvrij te maken. “Tot nu toe lukt dat maar mondjesmaat. Bij instellingen is veel terughoudendheid en de verplichting gaat pas in per 2025. Terwijl er mooie voorbeelden zijn waar dit heel goed is gelukt binnen de geestelijke gezondheidszorg en verslavingszorg – met ook positieve waardering door patiënten en medewerkers. De Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie heeft ter ondersteuning een leidraad ontwikkeld over rookvrije GGZ, met veel praktische tips en tools om hiermee aan de gang te gaan. Ik zie geen enkele reden om nog tweeënhalf jaar te wachten met het rookvrij maken van de GGZ. Daarmee verbeteren we niet alleen de lichamelijke conditie van onze patiënten en hun levensverwachting, maar zorgen we er ook voor dat onze behandelingen van psychische klachten effectiever zijn. Rookvrij maken en het standaard meenemen van stoppen met roken in de behandeling moeten een prioriteit zijn voor de GGZ.”

Zorgen over e-sigaret

Natuurlijk is hierin ook een belangrijk rol weggelegd voor de overheid. “Het Nationaal Preventieakkoord heeft een mooie aanzet gegeven, maar de daling in rookgedrag lijkt nu wat te stagneren. Dat is jammer en vraagt om een goede analyse en mogelijk aanpassing van het beleid. Een belangrijke knop voor de overheid om aan te draaien is de prijs van rookwaar. Hoe duurder, hoe groter de drempel. Daarnaast heb ik zorgen over het toenemend gebruik van de e-sigaret onder jongeren. Daar ligt echt een risico op de langere termijn. Het idee dat ‘vaping’ niet ongezond is, is een mythe die zo snel mogelijk ontkracht moet worden.”