Klik hier om het hele artikel in Vrij Nederland te lezen. Er zijn ook Kamervragen over gesteld.

De brancheorganisatie voor de kleine tabakswinkelier NSO wordt door de tabaksindustrie ingezet voor haar lobby. De kleine winkelier die het al moeilijk heeft, komt immers sympathieker over in de media dan een multinational die miljarden verdient. Ook ontvangt de NSO geld van de industrie. Dat blijkt uit deel twee van het onderzoek van journalisten Stella Braam en Ivo van Woerden naar de macht van de tabakslobby in Nederland. Het artikel De industrie en de underdog staat donderdag 8 augustus in Vrij Nederland (#32).

'Industrie is onze grootste tegenstander'

Nu er nieuwe regelgeving uit Brussel aan staat te komen om roken te ontmoedigen, komt de brancheorganisatie van de kleine winkeliers (de NSO) met speciale acties in het nieuws. Ze kopieert daarbij één voor één de standpunten van de industrie. En dat terwijl haar achterban op gespannen voet staat met diezelfde industrie. Al een aantal jaren is er een prijzenoorlog gaande, waarbij de industrie ingevoerde accijnsverhogingen verdisconteert in kleinere winstmarges voor die winkelier, zodat de consument zo min mogelijk van prijsverhogingen merkt. Winkelier Frank Evers uit Hillegom: 'De industrie heeft zich tot onze grootste tegenstander ontpopt.' Hij vindt dat het erop lijkt dat zijn brancheorganisatie 'haar ziel aan de industrie heeft verkocht.'

Internationale strategie

De inzet van de kleine winkelier past in een internationale strategie van de tabakslobby. Eerder bleek in Australië de Alliance of Australian Retailers (AAR) opgezet om tegen de komst van generieke tabaksverpakkingen te demonstreren, waarbij de pakjes allemaal hetzelfde uiterlijk hebben gekregen. Een maatregel die nu mogelijk ook in Europa wordt ingevoerd. In Groot-Brittannië vertelde Colin Finch, oud-president van de The National Federation of Retail Newsagents (de kiosken), aan The Observer dat er tabaksgelden discreet de organisatie werden binnen gesluisd. 'De ethische code van onze organisatie werd door de tabaksindustrie vergiftigd.'

Hans Hillen

De Nederlandse samenwerking tussen de handel en de industrie sluit aan op een advies aan British American Tobacco (BAT) van niemand minder dan oud-minister van Defensie Hans Hillen. Eerder kwam hij in opspraak omdat hij BAT via een BV had geadviseerd, zonder dat als nevenfunctie op te geven toen hij nog senator was. Toen dat een relletje opleverde, bagatelliseerde Hillen zijn werkzaamheden voor BAT. Hij zou slechts één of enkele malen met BAT hebben gespard. Nooit eerder werd bekend wat de inhoud van zijn advies is geweest. Tot nu. Hillen heeft in een intern tijdschrift van British American Tobacco gezegd: 'Als de handel en industrie tot gezamenlijke standpunten kunnen komen zal hun stem veel beter worden gehoord. Bovendien is dat natuurlijk voor zowel de politiek als de handel veel efficiënter!'

Industrie werkt mee om erger te voorkomen

Ook blijkt uit dit artikel dat de tabaksindustrie (en haar brancheorganisaties) zich zogenaamd coöperatief opstelt als het bijvoorbeeld gaat om het verhogen van de leeftijd waarop je tabak mag kopen van 16 naar 18 jaar en een goede handhaving hiervan, om verdergaande maatregelen te voorkómen (zoals het invoeren van afschrikwekkende foto's op pakjes).

Het eerste artikel van dit onderzoek in Vrij Nederland over de nationale en internationale lobbyrol voor tabak door werkgeversorganisatie VNO-NCW, kwam twee weken geleden uit. Het leidde tot Kamervragen en zorgde voor nationaal nieuws.