Via de website goedkooproken.com kunnen kinderen makkelijk aan tabak komen. Vandaag bestellen, de volgende dag in huis en alles zonder leeftijdscontrole. Stichting Rookpreventie Jeugd heeft vandaag een klacht ingediend tegen deze website bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit.
Door Stella Braam

Kan een tiener makkelijk online sigaretten kopen zonder zijn of haar legitimatiebewijs te hoeven tonen? Met die vraag en de zoekterm online sigaretten kopen doen we een rondje Google. We komen op allerlei buitenlandse sites terecht, van Luxemburgs tot Amerikaans. Maar zijn die wel te vertrouwen? En áls een site betrouwbaar lijkt doemen andere hindernissen op. De klant dient niet zelden met een creditcard te betalen (die een tiener vast niet heeft en die bovendien iemands leeftijd verraadt).

Emmers vol tabak

En dan kunnen er torenhoge verzendkosten zijn, zelfs als de tabak niet ver, uit België, moet komen. We ontdekken een Vlaamse website waar je je niet hoeft te legitimeren en waar shag in emmers wordt verkocht: firma DE WOLF in Aalst, 'een Belgisch familiebedrijf met meer dan 90 jaar ervaring in de verkoop van rookwaren'. Voor een emmertje Gaulosises Caporal Roltabak (23 euro) moet 16,40 aan verzendkosten worden betaald – en komt de shag wel aan? 'De kans is klein maar de douane kan uw pakket controleren,' aldus de waarschuwing op deze en ook andere buitenlandse sites. Dat die kans klein is, toont een nieuwsbericht van 24 november aan: het Openbaar Ministerie wil dat poststukken naar het buitenland beter worden gecontroleerd op wapens en drugs – maar niet op tabak dat qua verslaving vergelijkbaar is met heroïne en cocaïne?

Terug naar de tabak zoekende tiener: misschien beter bestellen via de webshops van supermarkten? Ook hier is de slaagkans niet honderd procent, want je moet de bestelde sigaretten ophalen of bij de voordeur in ontvangst nemen. Daar dreigt leeftijdscontrole, zoals Albert Heijn op haar website meldt, namelijk wanneer 'twijfel bestaat over de leeftijd van de persoon aan wie de bestelling wordt afgegeven. De leeftijdscontrole geldt tot 25 jaar'. Al valt het met die leeftijdscontrole wel mee, uit onderzoek blijkt de naleving bij thuisbezorgingen van tabak 9,6 procent te zijn.

En ook nog een aansteker erbij

Een site van Hollandse makelij biedt een uitweg. 'Welkom, bent u 18 jaar of ouder?' Klik je 'ja', dan kun je verder op www. goedkooproken.com. Via deze site kun je zonder legitimatie tabak kopen. 'Voor 15:00 bestellen, volgende dag in huis!' Is het heus? De talloze reviews trekken je over de streep: 'Eindelijk een website die beloofd [sic] wat ze doet: op tijd bezorgen! Keurig verpakt en ook nog een aansteker erbij.'

We nemen de proef op de som en bestellen Rancho-tabak, 'zacht van smaak', 150 gram, genoeg om een tot twee weken van te roken. We maken het bedrag (22 Euro plus verzendkosten) over, in totaal 25,50 euro.
De volgende dag wordt de shag (met gratis aansteker) keurig bezorgd, gewoon in de bus gedaan. Discreet verpakt, met de waarschuwing 'breekbaar' en (voor de Duitstaligen) 'zerbrechlich'. Een koopje? Ja, als je het vergelijkt met een populair merk als Drum, nee vergeleken met een goedkoop merk in de schappen. Dan is Rancho zelfs een tikje duurder, zeker met de verzendkosten erbij. Hoe dan ook, het is een ideale sluiproute voor nicotineverslaafde tieners.

The best cigar

Achter goedkooproken.com schuilt, aldus de eigen website, de firma Goedegebuur & Spoel die onder verschillende namen handelt: als Goedegebuur Sigarenspecialist, als Sigarendiscount, en als thebestcigarshop: de online-sigarenwinkel die in januari dit jaar is geopend. Met hun tabaksproducten staan Goedegebuur en co (sinds 1953) op Nederlandse markten.

De firma staat in de Kamer van Koophandel ingeschreven als 'Van Horssen Markt' met als activiteit 'ambulante handel via een marktplaats in tabaksproducten en rokersbenodigdheden' en waar vier personen werken. De eigen website meldt daarentegen dat er zo'n 25 mensen werken en dat ze zich sinds 2010 ook op de online-verkoop hebben gestort.

Harm-Jan Goedegebuur, een van de vennoten, heeft de onlineverkoop blijkbaar een boost moeten geven. 'Ergens in 2011/2012 de webshop opgestart,' schrijft hij op zijn LinkedIn. Via hem komen we ook te weten dat de firma best goede zaken doet. Als er in mei 2015 een storing is geweest bij PostNL, biedt Goedegebuur zijn klanten hiervoor excuses aan via de site. Door de storing 'zijn er op een depot 118 rolcontainers vol met zendingen blijven liggen. [...] Ik wil u dan ook verzoeken om nog even tot morgenochtend af te wachten. Het sorteringsproces vind bij ons namelijk altijd 's nachts plaats en dan zullen er morgenochtend meer gegevens beschikbaar zijn.'

Opgewekt verhaal

Er valt nog iets op aan goedkooproken.com. Weliswaar worden er gezondheidswaarschuwingen (zoals 'roken is dodelijk') op de site getoond maar over de risico's van roken wordt niet gerept. Integendeel, de bezoeker leest een opgewekt verhaal over tabak: 'Al sinds mensenheugenis geniet men van tabaksproducten [...] tabak is méér dan roken: tabak is een geheel verhaal!'

Ook mensen die sigaren willen bestellen, lezen niets over de gezondheidsrisico's  – de kans op keel- en mondkanker is groter dan bij sigarettenrokers en de kans op hart- en vaatziekten is even hoog als bij sigarettenrokers – sterker, die zouden wel meevallen. 'Er zijn medici die positieve kanten benoemen van het roken,' aldus de tekst op de sigarenwebsite, 'maar er zijn ook negatieve gevolgen van het roken. Het grote verschil van het roken van sigaren en andere tabaksproducten is de volgende: het roken van een sigaar gaat niet over de longen. De rook komt in de mond, wordt geproefd en vervolgens weer uitgeblazen [...].'

Reacties en klacht

De firma Goedegebuur Sigaren Specialist wil geen commentaar leveren, althans reageert niet op onze mailtjes met dit verzoek. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit laat desgevraagd weten dat ook voor tabaksverkoop via internet een leeftijdsgrens van 18 jaar geldt. 'De verkoper moet er zorg voor dragen dat de leeftijd van de koper correct wordt vastgesteld en er geen tabak verkocht wordt aan personen jonger dan 18 jaar,' aldus een persvoorlichter. 'Het is de verantwoordelijkheid van de verkoper om het verkoopsysteem zo in te richten dat aan deze voorwaarden wordt voldaan. Als blijkt dat een verkoper niet aan de regels voldoet onderneemt de NVWA actie.'

Bij het verschijnen van dit artikel heeft de Stichting Rookpreventie Jeugd tegen de firma Goedegebuur een klacht ingediend bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit. Wordt vervolgd.