In het rapport ‘Debunking tobacco industry misinformation’ ontkrachten de WHO-FCTC en de UNDP veertien hardnekkige mythes die de tabaksindustrie al decennialang verspreidt. Niet alleen in ontwikkelingslanden is dat een nuttige handleiding voor beleidsmakers en parlementsleden.

Door de webredactie

Veertien hardnekkige mythes die door de tabaksindustrie worden verspreid, worden met cijfers en argumenten ontkracht in een nieuw rapport dat is opgesteld door het Ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties (UNDP) en het Kaderverdrag inzake tabaksontmoediging van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO-FCTC). ‘Debunking tobacco industry misinformation’ is een op bewijs gestoelde handleiding voor overheden om misinformatie van de tabaksindustrie te herkennen en te pareren. Het benoemt de al lang bestaande tactieken van de industrie om feiten te verdraaien en tabaksontmoediging te belemmeren en te ondermijnen.

Het rapport opent bij wijze van inhoudsopgave met een grafische bullshit bingo onder de titel Tobacco Mythbusters. Elke mythe van de industrie wordt daarin kort, in één zin, ontkracht. Verhoging van tabaksaccijns leidt niet tot minder belastinginkomsten, maar juist tot meer, terwijl de tabaksconsumptie daalt. Verhoging van de accijns zorgt niet voor economische schade, maar vermindert juist de enorme druk van tabak-gerelateerde ziekten op de economie. Accijnsverhogingen treffen niet de allerarmsten het hardst, zij profiteren juist disproportioneel van de gezondheidswinst als gevolg van hogere tabaksprijzen.

Tabaksindustrie schaadt economie

En nee, de tabaksindustrie is niet cruciaal voor de economie, maar vormt juist vanwege de maatschappelijke kosten die nicotinegebruik met zich meebrengt een rem op economische groei en overheidsbudgetten. De industrie is ook geen partner in de bestrijding van illegale tabakshandel, maar daar zelf medeplichtig aan. Die illegale handel is ook nauwelijks in verband te brengen met accijnsverhogingen.

Vanwege de betrokkenheid van de UNDP is er ook ruim aandacht voor misinformatie die de tabaksindustrie verspreidt over tabaksteelt en -boeren. Tabaksboeren zijn vaak helemaal niet zo welvarend als de industrie wil doen geloven. Vooral kleine tabaksboeren hebben vaak schulden bij de industrie en zien oogsten mislukken. Het overschakelen op andere, de gezondheid bevorderende teelten is daarom, anders dan de industrie doet geloven, meestal lucratiever. Bovendien schaadt de tabaksteelt het milieu en de gezondheid van boeren en hun families.

Snelle referentiegids

Door vervolgens iedere mythe in telkens een pagina met voorbeelden te ontkrachten, beoogt het rapport beleidsmakers en met name parlementariërs een snelle referentiegids te bieden met kant-en-klare, op feiten gebaseerde tegenargumenten om deze veelvoorkomende mythen te kunnen weerspreken. Het document is een oproep aan overheden om zich te verweren tegen corporate manipulatie, in te zetten op stevige maatregelen om tabaksgebruik te verminderen en te erkennen dat het redden van levens de economie sterker maakt.

Tabaksindustrie is niet te vertrouwen

Overheden en beleidsmakers in ontwikkelingslanden waar tabaksteelt een deel van de economie bepaalt en waar de tabaksindustrie nieuwe groeimarkten voor de afzet van tabaksproducten ziet, zijn misschien het meest gebaat bij dit mythbuster-rapport. Maar ook voor parlementariërs in ons deel van de wereld is dit rapport een welkome herinnering dat informatie afkomstig vanuit de tabaksindustrie nooit vertrouwd moet worden. Het is dan ook niet voor niets dat het WHO-FCTC-verdrag beleidsmakers (dus ook, of zelfs juist volksvertegenwoordigers) in het bekende artikel 5.3 opdraagt nooit te luisteren naar argumenten van de tabaksindustrie. In het unieke wereldwijde gezondheidsverdrag is dat een unieke bepaling die geldt voor een unieke industrie, namelijk de enige industrie van consumentenproducten waaraan ten minste de helft van de gebruikers voortijdig overlijdt.