UPDATE 27-08-2025
Nadat artsen in juni Snapchat vroegen om maatregelen tegen dealers van vapes en tabak is er weinig veranderd, blijkt uit onderzoek door een jongerenpanel. Tieners weten dealers nog altijd makkelijk te vinden. Daarom ligt er nu een handhavingsverzoek bij de Autoriteit Consument & Markt.

Door de webredactie

Ondanks toezeggingen van Snap BV om de handel in illegale nicotineproducten via Snapchat aan te pakken, kunnen jongeren nog steeds eenvoudig dealers vinden via het platform. Dat blijkt uit onderzoek met een speciaal jongerenpanel, uitgevoerd door artsen van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis (AVL). Rookpreventie Jeugd (RPJ) heeft daarom op 22 augustus een officieel handhavingsverzoek bij de Autoriteit Consument & Markt (ACM) ingediend.

Op 5 juni 2025 eiste RPJ in samenwerking met Vapen #jouwkeuze, het LUMC, het AVL, de Gezondheidsfondsen voor Rookvrij (KWF, Longfonds, Hartstichting) en advocaten van De Roos Advocaten en Notariaat in een brandbrief dat Snap kinderen beter moet beschermen tegen de grootschalige illegale handel in vapes, sigaretten en nicotinezakjes. Na schriftelijk contact op 20 juni en een overleg op 2 juli reageerde Snap op 8 augustus per brief. Daarin stelde het bedrijf verschillende maatregelen te hebben doorgevoerd, waaronder verbeterde detectie van slangwoorden en emoji’s die dealers gebruiken, accountblokkades, filters voor tieners en extra ouderlijk toezicht. Snap verzocht om geheimhouding van de details van de brief.

Jongerenpanel onderzocht aanbod

Omdat Snap geen inzage geeft in interne data die kunnen aantonen dat de illegale handel inderdaad is teruggedrongen, besloten artsen Danielle Cohen (longpatholoog LUMC) en Frank Borm (longarts AVL-NKI), de initiatiefnemers van het lespakket Vapen #jouwkeuze, tot een reality check. En omdat zoekresultaten voor jongeren verschillen van die voor volwassenen, schakelden zij samen met scholier Laurine Beele een jongerenpanel in. Vijftien jongeren (13-18 jaar) voerden op twee momenten — vóór en ná 8 augustus — systematische zoekopdrachten uit met 16 termen voor nicotineproducten, waaronder ook slangwoorden die jongeren zelf aandroegen.

Maatregelen hebben geen effect

Uit het jongerenpanel blijkt dat de maatregelen van Snap in de praktijk geen effect hebben gehad. Het gemiddeld aantal gevonden dealers bleef namelijk vrijwel gelijk: vóór 8 augustus herkenden jongeren gemiddeld 55 dealers per persoon, en ná 8 augustus zelfs 56.

Hoewel woorden die Snap zegt te monitoren (zoals ‘vape’) inderdaad weinig hits opleveren, zijn bij nieuwere slangwoorden zoals snabba en gerroes makkelijk dealer-accounts te vinden. Zelfs woorden als peuk, tabak en sigaret leveren nog steeds veel hits op, waardoor de handel ongestoord doorgaat. Daarmee blijft het risico voor kinderen groot. Snapchat is immers populair onder zeer jonge gebruikers, die nog steeds eenvoudig in aanraking komen met verkopers van giftige en verslavende nicotineproducten.

Dealer biedt vape met 60.000 puffs

Om te controleren of de gevonden accounts ook daadwerkelijk van echte dealers waren, legde een van de tieners uit het jongerenpanel contact met vijf accounts. In vier van de vijf gevallen boden de accounts inderdaad nicotineproducten aan. Zo verkocht een dealer illegale nicotinezakjes in verschillende smaken, terwijl twee andere dealers vapes aanboden met respectievelijk 50.000 en 60.000 puffs – het equivalent van tientallen pakjes sigaretten aan nicotine. Een vierde dealer ging nog een stap verder en bood naast vapes ook cannabisproducten aan.

‘Aanbod nicotine is onacceptabel’

“Snapchat zegt de problemen serieus te nemen, maar dit onderzoek laat zien dat de beloofde maatregelen geen enkel merkbaar verschil maken”, zegt longarts en RPJ-voorzitter Wanda de Kanter. “Tieners komen nog steeds met een paar klikken in contact met dealers die hen producten met gevaarlijke hoeveelheden nicotine aanbieden. Dat is onacceptabel, zeker gezien de ernstige gezondheidsrisico’s van alle vormen van nicotine voor de jeugd.”

Ook longpatholoog Danielle Cohen waarschuwt voor nicotine: “De schade van nicotine voor tieners is zo ongelooflijk groot – van zeer ernstige verslaving tot levensbedreigende longziekten – dat Snap veel strenger zou moeten zijn. Op dit moment is Snapchat simpelweg geen veilige plek voor minderjarigen.”

Handhavingsverzoek bij ACM

Omdat de situatie ongewijzigd blijft, heeft RPJ nu mede namens de andere partijen een officieel handhavingsverzoek ingediend bij de ACM. De stichting stelt dat Snapchat in strijd handelt met de Europese richtlijn voor digitale diensten Digital Services Act, door onvoldoende effectieve maatregelen te nemen tegen illegale handel in nicotineproducten op het platform.

De ACM kent een ‘beginselplicht tot handhaving’: wanneer sprake is van een duidelijke overtreding, moet de toezichthouder in principe optreden. RPJ benadrukt dat de bevindingen van het jongerenpanel onomstotelijk laten zien dat Snapchat structureel wordt gebruikt voor de illegale verkoop van nicotineproducten aan minderjarigen. Daarmee ligt er voor de ACM een heldere verantwoordelijkheid om handhavend op te treden en ervoor te zorgen dat kinderen beter worden beschermd.

UPDATE 27-08-2025

Snap laat in verschillende nieuwsberichten weten dat het de zorgen van de artsen deelt en maatregelen heeft genomen en blijft nemen. Maar het platform zegt privécommunicatie niet te kunnen scannen op verkoop, omdat dat in strijd is met Europese wetgeving.   

Zie ook: 

AD: Jongeren laten zien: zoek op ‘vippa’, klik op toevoegen en je bent in gesprek voor een illegale vape op Snapchat
FD: Artsen vragen ACM om vapehandel op Snapchat te stoppen
NOS: Nog steeds veel vape-dealers op Snapchat, artsen stappen naar toezichthouder
RTL: Artsen zijn het zat en gaan juridische strijd aan: nog steeds vapes aangeboden op Snapchat
Nu.nl: Artsen luiden noodklok over ‘vape-epidemie’ en eisen actie tegen Snapchat
Hart van Nederland: Artsen boos op Snapchat: jongeren komen nog steeds makkelijk aan vapes
Telegraaf: Snapchat puilt uit met illegale vape-dealers, artsen zijn het spuugzat: ‘Er komt een hele generatie aan met longkanker’