De Filipijnse delegatie bij de laatste WHO FCTC-conferentie in 2024 heeft tegen alle beleidsvoorstellen gestemd die voor de tabaksindustrie nadelig waren. Nu blijkt uit nieuwe documenten dat de betrokken politici al jaren nauwe banden onderhouden met die industrie.

Door de webredactie

Topfunctionarissen van de Filipijnse overheid hebben gefungeerd als spreekbuis voor de tabaksindustrie bij de meest recente WHO FCTC-conferentie, de COP10, blijkt uit opgevraagde documenten in handen van The Examination. De Filipijnse delegatie heeft alle voorstellen geblokkeerd die negatieve economische gevolgen konden hebben voor de tabaksindustrie, waaronder restricties op tabaksreclame, het reguleren van nieuwe nicotineproducten, een generatiegebonden verkoopverbod en het vormen van een adviescommissie van gezondheidsexperts over tabaksbeleid. Betrokken politici blijken ook nauwe persoonlijke banden met de tabaksindustrie te onderhouden.

Paard van Troje in Panama

De COP10 werd in februari 2024 gehouden in Panama. Bij de conferentie waren vertegenwoordigers van 180 landen aanwezig die het Kaderverdrag inzake tabaksontmoediging van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO FCTC) hebben ondertekend. Omdat een mechanisme ontbreekt om het verdrag ook te handhaven, zijn de aangesloten landen op zichzelf aangewezen om de afgesproken wetgeving daadwerkelijk te implementeren. Ook heeft het inmiddels twintig jaar oude verdrag niet kunnen anticiperen op de golf van nieuwe nicotineproducten die de industrie de laatste jaren heeft gelanceerd om bestaande wetgeving effectief te omzeilen.

De nicotine-industrie maakt van deze zwaktes gebruik om beleidsvoorstellen tegen te werken die kunnen leiden tot economische verliezen. Hoewel de industrie officieel niet aanwezig mag zijn op deze conferenties slaagt ze er vaak toch in om direct of indirect delegaties van sommige landen te beïnvloeden. De Filipijnse delegatie was vorig jaar het meest succesvolle paard van Troje, blijkt nu uit documenten die zijn opgevraagd door de Filipijnse ‘Senate Blue Ribbon Commission’, die onderzoek doet naar het gedrag van de delegatie.

Klein land, grote delegatie

Hoewel de Filippijnen een relatief klein land is, produceert het een significant percentage van de wereldwijde tabaksteelt en in 2025 naar verwachting 42 miljard sigaretten. De Filipijnse delegatie van 2024 was dan ook groter dan die van China en India. De delegatie bestond met name uit vertegenwoordigers van de president, het ministerie van Landbouw en het ministerie van Handel. Het Gezondheidsministerie had nauwelijks een vinger in de pap.

De vertegenwoordiger van president Marcos Jr., zoon van de beruchte dictator, zei zonder enige verbloeming dat de delegatie geen enkel beleid zou steunen dat een negatieve sociaaleconomische impact zou kunnen hebben op de tabakssector. In dezelfde lijn schreef het Landbouwministerie in een position paper dat de delegatie geen enkele restrictie op reclame moest accepteren die de vraag naar tabak zou kunnen verminderen. Een generatiegebonden verkoopverbod was uiteraard ook onbespreekbaar.

Ten slotte stelde de Filipijnse delegatie dat de soepele regels die het land sinds kort hanteert voor nieuwe nicotineproducten – soepeler dan voor sigaretten – een voorbeeld kunnen zijn voor andere zich ontwikkelende landen. Volgens de woordvoerder van de president was dit de beste manier “om de publieke gezondheid te beschermen zonder enige schade aan de economie te veroorzaken”. Een standpunt dat identiek is aan dat van de tabaksindustrie.

Commissie van experts geblokkeerd

Op de conferentie werd ook het voorstel besproken om een commissie van experts te benoemen die de besluitvorming rond nieuwe nicotineproducten zou kunnen bespoedigen, aangezien deze tijdens vorige conferenties vaak verzandde in onoplosbare meningsverschillen. Veruit de meeste landen waren voor zo’n commissie bestaande uit gezondheidsexperts, maar de Filipijnen heeft het voorstel samen met drie andere landen op het laatste moment geblokkeerd, waardoor een besluit werd uitgesteld.

Het Filipijnse ministerie van Volksgezondheid was voor zo’n expertcommissie, maar het ministerie van Landbouw wist het tegen te houden en de vertegenwoordiger van de Filipijnse president gaf als argument dat zo’n groep belangrijke belanghebbenden zou buitensluiten, “zoals vertegenwoordigers van een tabak producerend land als de Filipijnen”.

In 2017 onthulde het persbureau Reuters al dat Philip Morris International (PMI) strategisch probeert om de macht over tabaksbeleid te verschuiven van ministeries van gezondheid naar andere ministeries, waaronder handel en landbouw.

Nauw banden met de tabaksindustrie

Veel van de Filipijnse politici die waren betrokken bij de besluitvorming in Panama blijken nauwe banden te hebben met de tabaksindustrie. Met name de familie van de voormalige dictator Ferdinand Marcos, die het land in de jaren 70 en 80 regeerde, heeft persoonlijke banden. De huidige president, zoon Marcos jr., werd indertijd benoemd tot gouverneur van de provincie Ilocos Norte, waar destijds tweederde van de tabak in het land werd verbouwd. Kort nadat Marcos Jr. aan de macht kwam, in 2022, heeft hij een wet goedgekeurd waarin restricties voor verhitte tabak en e-sigaretten werden versoepeld, met de complimenten van PMI, die het beschreef als een van de meest “bemoedigende internationale ontwikkelingen” van dat jaar.

Philip Morris komt lunchen in het paleis

In november 2022 werd de CEO van PMI, Jacek Olczak, uitgenodigd voor een formele lunch met de president en de first lady in het presidentiële paleis. Volgens VERA Files was dit de eerste keer dat een CEO van een bedrijf officieel werd uitgenodigd in het paleis. Twee maanden na de WHO-onderhandelingen in 2024 heeft PMI een nieuwe fabriek voor verhitte tabak in de Filipijnen geopend, die meer dan 150 miljoen dollar (132 miljoen euro) heeft gekost. Bij de opening van de fabriek waren first lady Louise Araneta-Marcos en de minister van Landbouw zij aan zij te zien met de CEO van PMI.

Het Filipijnse filiaal van PMI, PMFTC, heeft ook als partner gefungeerd bij een project van de first lady om haar imago op te poetsen, waarbij ze bijvoorbeeld armere mensen in de gemeenschap gratis medische zorg aanbood. De functionaris van het ministerie van Landbouw die in Panama tegen de restricties op tabaksreclame stemde, Savellano, blijkt zelfs het Filipijnse filiaal van PMI als ‘primaire sponsor’ te hebben geregeld voor zijn dochters bruiloft, aldus het Filipijnse Centrum voor Onderzoeksjournalistiek.

Het FCTC-verdrag stelt dat overheden er alles aan moeten doen om hun tabaksbeleid niet te laten beïnvloeden door de belangen van de industrie. Alle interactie met de tabaksindustrie moet slechts tot doel hebben om deze industrie beter te kunnen reguleren en moet zo veel mogelijk in het openbaar plaatsvinden. Het gedrag van de Filipijnse delegatie toont echter dat dit nog onvoldoende wordt nageleefd.

tags:  economie | volksgezondheid | verkoopverbod | tabaksreclame | WHO | FCTC-verdrag | COP10 | PMI | Filipijnen | tabakslobby