Australië heeft de rechtszaak gewonnen die Philip Morris Asia had aangespannen omdat het land plain packaging, een antirookmaatregel, heeft ingevoerd. Nu de rechter in het voordeel van Australië heeft beslist, lijkt de kans groter dat andere landen ook plain packaging zullen invoeren.

Door de webredactie

"Dit is het beste kerstcadeau voor de nationale en internationale gemeenschap," zei the Public Health Association of Australia nadat ze vernamen dat de arbitragezaak die Philip Morris Asia had aangespannen tegen het land van de baan is.

Het is een klap in het gezicht van de tabaksgigant die al via allerlei wegen heeft geprobeerd plain packaging tegen te houden. In 2011 voerde Australië dit gestandaardiseerd verpakken van tabaksproducten in. Merkuitingen (kleuren en logo's) werden daarbij verboden met het idee dat roken zo minder aantrekkelijk is voor jongeren. Vooralsnog heeft deze maatregel volgens de Australische professor Simon Chapman bijgedragen aan het verminderde aantal rokers in het land.

Philip Morris probeerde plain packaging eerst via de landelijke rechtbank in Australië tegen te houden, maar in 2012 wees de Hoge Raad de zaak af. Vervolgens probeerde de tabaksgigant een andere weg te bewandelen en liet haar dochteronderneming Philip Morris Asia een zaak aanspannen omdat Australië met plain packaging volgens hen een handelsverdrag dat in 1993 met Hong Kong was gesloten, zou schenden. Een tactiek die Philip Morris ook heeft aangegrepen om dezelfde maatregel via een Handelsverdrag dat Uruguay met Zwitserland heeft gesloten, tegen te houden.

Niet ontvankelijk
De arbitragerechtbank die over de Australië-zaak zou moeten oordelen heeft nu echter besloten dat zij niet ontvankelijk is voor de eis. "We verwelkomen de beslissing van het hof van arbitrage dat zij deze zaak niet kunnen aannemen omdat ze er geen jurisdictie in heeft," zei de Australische minister die zich bezighoudt met tabak volgens The Guardian in een reactie.

Een woordvoerder van volksgezondheid van de Australische Labour-partij zei volgens de krant: "Zoals gevreesd werd door tabaksbedrijven heeft de leiding die Australië heeft genomen een niet te stoppen momentum gecreëerd nu Frankrijk zich bij Groot-Brittannië en Ierland heeft gevoegd en plain packaging heeft goedgekeurd."

Onlangs heeft Frankrijk namelijk bekend gemaakt ook voor de gestandaardiseerde pakjes te gaan. Groot-Brittannië en Ierland kozen er al eerder voor. Beide landen zijn inmiddels door verschillende tabaksgiganten voor het Europese Hof gedaagd om de antirookmaatregel tegen te houden. Later deze maand zal daar een uitspraak in volgen.

Van Rijn wacht af
In Nederland heeft staatssecretaris Martin van Rijn (Volksgezondheid) onlangs in antwoord op Kamervragen te kennen gegeven de uitspraak in deze zaken af te wachten voor hij zich bezint op de invoering van plain packaging.

De uitspraak is verder een opsteker voor de critici van TTIP, het Trans Atlantisch Handelsverdrag tussen Europa en de Verenigde Staten waar op dit moment nog over onderhandeld wordt. Critici zijn bang dat bedrijven het arbitragerecht dat onderdeel van het handelsverdrag uit zal gaan maken, zullen aangrijpen om bijvoorbeeld antirookmaatregelen tegen te houden. Lees daarover meer hier. Prof. Marcel Brus beargumenteerde al dat arbitrage überhaupt niet nodig zou zijn binnen TTIP. Lees het interview met hem hier.