In een omslagartikel in het maandblad Effect van de Vereniging van Effectenbezitters wordt gesteld dat beleggers juist nu veel rendement kunnen halen uit aandelen in de tabaksindustrie. De overheid kan beter zorgen dat die rendementen naar de samenleving vloeien.

Door de webredactie

“Verslaving is big business en is – cynisch uitgedrukt ­– de beste garantie voor een bedrijf om geld te verdienen. De consument is immers ingekapseld. Rokers zijn bovendien trouw aan hun favoriete merk. Zij nemen de zoveelste prijsverhoging uiteindelijk voor lief.”

Dit citaat komt uit een verhaal in het maartnummer van Effect, uitgave van de Vereniging van Effectenbezitters (VEB) met als titel ‘Eén laatste trekje: verguisde tabakssector kan nog wel aantrekkelijke belegging zijn’. Het artikel van vijf pagina’s vertelt beleggers waarom het, voor wie er geen morele bezwaren tegen heeft, juist nu financieel interessant kan zijn om in de tabaksindustrie te beleggen. De titel van het ongesigneerde stuk is ontleend aan een term die een Amerikaanse belegger gaf aan bedrijven waar niet veel groei meer in zit, maar waarvan de waardering zo laag is dat het rendement voor beleggers toch hoog is. Deze Benjamin Graham sprak van sigarenpeukbeleggingen, die hij vergeleek met een op straat gevonden peuk waar nog net één trekje uit te halen valt.

Lage koers, hoge kasstroom

Het artikel rekent voor dat de beurskoersen van de grootste tabaksfirma’s de afgelopen vijf jaar sterk zijn gedaald, met 20 tot 50 procent, terwijl ze weinig investeringen doen. Gevolg is dat de verhouding tussen de vrije kasstroom en de koersen is gewijzigd. De vrije kasstroom is wat er overblijft van de winst na investeringen. Dat geld kan dan worden gebruikt om dividend uit te keren of eigen aandelen terug te kopen.

Beide mogelijkheden zijn gunstig voor beleggers. Nu instappen in een tabaksfirma betekent dat relatief goedkope aandelen de belegger veel dividend kunnen opleveren. Ook als bedrijven hun eigen aandelen weer opkopen is dat van voordeel voor de belegger, want de overblijvende aandelen stijgen dan in waarde.

Steeds hogere prijzen

Het artikel legt uit dat de vrije kasstroom van tabaksbedrijven op peil blijft door forse prijsverhogingen en kostenbesparingen. “Als gevolg van door de jaren heen sterk gestegen prijzen van tabakswaren, koopt de nicotineverslaafde consument weliswaar minder pakjes sigaretten, maar deze volumedaling wordt nog altijd gecompenseerd door hogere verkoopprijzen”, stelt het artikel. Precies daarom was investeerder Warren Buffet een fan van tabaksbeleggingen, aldus het stuk. De Amerikaanse zakenman zou ooit hebben gezegd: “Het kost één cent om te maken. Je verkoopt het voor één dollar. Het is verslavend. En er is een fantastische merkloyaliteit.”

Klassiek tabaksbedrijf levert het meeste op

Het artikel komt uiteindelijk tot de conclusie dat het bedrijf dat het minst investeert in alternatieve rookwaren als e-sigaretten en verhitte tabak, in casu Imperial Brands, het minste risico oplevert voor de belegger. Immers, Philip Morris International (PMI) en British American Tobacco investeren wel behoorlijk in alternatieve nicotine-producten als e-sigaretten, verhitte tabak en nicotinezakjes. De ratio tussen kasstroom en koers is daarom bij PMI, dat hierin vooroploopt, het laagst. Bovendien laat het zich aanzien dat beleidsmakers overal in de wereld juist ook barrières gaan opwerpen tegen deze nieuwe alternatieven.

Effect schrijft: “Daarom zou ook beargumenteerd kunnen worden dat het beleggingsrisico – hoe gek ook – juist kleiner is bij bedrijven als Imperial Brands die vrijwel volledig afhankelijk zijn van traditionele sigaretten en niet of slechts beperkt investeren in de alternatieve producten.” Imperial Brands hoeft niet nog decennia te blijven bestaan om beleggers riante rendementen op te leveren, stelt het blad. “Voorwaarde is wel dat de royale kasstromen worden uitgekeerd aan aandeelhouders.”

Liever een tabaksschadefonds

Maar zou het niet veel meer op zijn plaats zijn om die overdadige winsten niet naar aandeelhouders te laten vloeien, maar in plaats daarvan naar de samenleving, om de hoge maatschappelijke kosten als gevolg van tabaksgebruik te compenseren? In Nederland kost roken de samenleving naar schatting 30 miljard euro aan zorgkosten, verloren productiviteit en gederfde levensjaren, zo berekende SEO Economisch Onderzoek in 2016. Reden waarom Rookpreventie Jeugd al enige jaren pleit voor het instellen van een tabaksverslavings- of tabaksschadefonds. De gigantische rendementen van de tabaksbedrijven rechtvaardigen alleszins een extra omzetheffing waarvan de opbrengst in zo’n fonds terechtkomt. Daarmee kan de overheid zorgkosten en preventieve maatregelen bekostigen.

In Groot-Brittannië werd in 2022 al een voorstel gedaan om naar het principe van ‘de vervuiler betaalt’ jaarlijks 700 miljoen pond te innen bij de tabaksproducenten om zorgkosten mee te betalen. Recent werd dat voorstel herhaald in een rapport van de All Party Parliamentary Group (APPG) on Smoking and Health, waarin alle partijen in het Britse parlement zijn vertegenwoordigd.

Anders gezegd: laat de samenleving genieten van dat laatste trekje uit de industrie.