Ook na het aantreden van oud-NRC-hoofdredacteur René Moerland als uitgever blijft de Europese nieuwssite Euractiv door Philip Morris gesponsorde content plaatsen. De scheiding met eigen onafhankelijke inhoud kan ‘helderder’, zegt Moerland, maar vooralsnog is Euractiv een pure lobbysite.

Door de webredactie

De Europese politieke nieuwssite Euractiv blijft onder de directie van de Nederlander René Moerland door Philip Morris International (PMI) gesponsorde artikelen en reportages publiceren. Een special report over de ‘Toekomst van snus in Europa’ is niets minder dan een uitgebreide promotiecampagne voor de toelating van snus in de Europese Unie, waar het nu nog verboden is. En passant wordt een lans gebroken voor alle alternatieven voor traditionele sigaretten, zoals e-sigaretten, verhitte tabak en nicotinezakjes, die als minder schadelijk worden voorgesteld.

De publicaties zijn overduidelijk onderdeel van de lobbystrategie van de nicotine-industrie in aanloop naar de herziening van de Europese Tabaksproductenrichtlijn, die later dit jaar, na de Europese verkiezingen en het aantreden van een nieuwe Europese Commissie ter hand genomen zal worden. Voor de industrie staat er bij die herziening veel op het spel, namelijk of in de nieuwe richtlijn alternatieve nicotineproducten verder aan banden zullen worden gelegd.

De industrie bepleit juist dat die alternatieven minder gereguleerd moeten worden. De lobby om dat voor elkaar te krijgen zal de komende tijd alleen maar sterker worden. Bij de vorige herziening had alleen PMI al 161 lobbyisten aan het werk gezet om Europese politici te bewerken. Daar lag een uitgebreide, strak geregisseerde strategie aan ten grondslag. Dat zal nu niet anders zijn.

Vermenging van journalistiek en commercie

Afgelopen november werd bekend dat NRC-hoofdredacteur René Moerland de krant zou verruilen voor de rol van uitgever van Euractiv, de Europese site die eerder dat jaar was overgenomen door de Belgische uitgeverij Mediahuis, tevens uitgever van NRC. TabakNee had een jaar eerder al de sponsoring door PMI van het special report ‘The EU future of novel tobacco products’ (De toekomst van nieuwe tabaksproducten in de EU) op de website aan de kaak gesteld. En nog eerder, in 2018, betaalde Japan Tobacco International voor een ander special report over ‘Wetenschap, publieke opinie en beleid maken’.

In een commentaar hekelde oud-NRC-journalist Daniela Hooghiemstra de vermenging van journalistiek en commercie, die steeds meer oprukt in de media. Bij NRC was Moerland behalve hoofdredacteur ook lid van de directie. Met zijn overstap naar ‘de lobbysite’, schreef Hooghiemstra, helpt Moerland “om de grens tussen betaalde communicatie en nieuws meer vloeibaar te maken.” Behalve door PMI laat Euractiv zich ook betalen door Kazakh Invest voor berichten over Kazachstan en door de farmaceutische industrie.

‘Scheiding is niet helder genoeg’

In een interview in NRC reageerde Moerland daarop met de vaststelling dat de “journalistiek bij Euractiv als zodanig absoluut goed is”. Maar ook dat de scheiding “met wat je in Nederland branded content zou noemen en wat ze in Brussel vaak stakeholder content noemen” niet helder genoeg is, ook al staat de sponsor wel naast het artikel vermeld.

Commercial voor snus

Bij die vermelding staat ook dat “Euractiv’s redactionele inhoud onafhankelijk is van zijn supporters”. Dat kan de indruk wekken dat de inhoud van het gesponsorde artikel ook onafhankelijk is, maar de inhoud maakt snel duidelijk dat dat niet het geval is. De videoreportage ‘Does Sweden’s snus have a European future?’, die op 1 februari online is gezet, is een regelrechte commercial voor de toelating van snus in de Europese Unie. In de video komt een parade aan lobbyisten voorbij die het verhaal uitdragen dat Zweden zoveel minder kankergevallen kent dan de rest van Europa doordat in Zweden snus populairder is dan sigaretten. Dit is een zorgvuldig gecreëerd ‘Zweeds succesverhaal’ dat door de nicotine-industrie overal wordt verkondigd om bij beleidsmakers de handen op elkaar te krijgen voor soepeler regelgeving voor tabaksalternatieven.

Ook het verhaal onder de kop ‘Next Commission will make “political” decisions on tobacco directive, EU official says’ (De volgende Commissie zal ‘politieke’ besluiten nemen over de tabaksrichtlijn, zegt EU-ambtenaar) grijpt het weinig opzienbarende nieuws dat een volgende Europese Commissie besluiten zal nemen over de Tabaksproductenrichtlijn aan om de argumenten die in de video over snus naar voren worden gebracht nog eens in tekst te herhalen.

Het is helder: Euractiv is een lobbysite. René Moerland reageerde niet op vragen van TabakNee.