Een gelekte e-mail aan personeel van Philip Morris maakt duidelijk dat het bedrijf wanhopig zoekt naar mogelijkheden om invloed uit te oefenen op de besluitvorming tijdens de komende WHO-vergadering over tabaksontmoediging. Is het lek misschien onderdeel van de lobby?

Door de webredactie

Philip Morris International (PMI) probeert met een stevige lobby alsnog ingang te vinden bij de COP10, de jaarlijkse vergadering van alle landen die het Kaderverdrag inzake tabaksontmoediging (FCTC) van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) hebben ondertekend. Zelf is het tabaksbedrijf daar niet welkom, maar in een uitgelekte e-mail waar The Guardian over publiceerde, roept een topman iedereen in het multinationale bedrijf op om ingangen te vinden bij partijen die bij de COP aanwezig zullen zijn.

De tiende Conference of the Parties (COP10) is dit jaar van 20 tot 25 november in Panama City en de tabaksindustrie is er niet welkom vanwege het tegengestelde belang dat de industrie heeft. De conferentie gaat immers over het terugdringen van tabaksproducten en alternatieve rookwaren, om zo een halt toe te roepen aan de 8 miljoen sterfgevallen die jaarlijks wereldwijd zijn toe te schrijven aan tabaksgebruik.

‘Iedere connectie is welkom’

In de onderschepte e-mail, die dateert van 22 september, schrijft Grégoire Verdeaux, PMI’s senior vicepresident van External Affairs aan zijn personeel dat het “iedere connectie, iedere ingang, politiek of technisch” moet zien te vinden om alsnog invloed te kunnen uitoefenen op de besluitvorming tijdens de COP. Wat de PMI-topman het meest dwarszit is de ‘verbiedende aanval’ (prohibitionist attack) op wat de tabaksfirma ‘rookvrije producten’ noemt. Daarmee worden de alternatieven voor de traditionele sigaret bedoeld, zoals e-sigaretten en verhitte tabak.

Alternatieven vooral bij jeugd in trek

Wereldwijd nemen steeds meer landen wetgeving aan om ervoor te zorgen dat juist die e-sigaretten en andere alternatieve rookwaren niet meer in het wilde weg verkocht kunnen worden. Vooral wegwerp-vapes zijn populair onder jongeren. Recent bleek uit nieuwe cijfers van het Trimbos-instituut dat ook in Nederland 22 procent van de jongeren tussen 12 en 15 jaar e-sigaretten gebruikt. Overal ter wereld worden jongeren aangetrokken door de kleurige vormgeving en de zoete smaakjes van de vapes, die de industrie via influencers op social media onder hun aandacht brengt.

Zoals we van de tabaksindustrie gewend zijn, probeert zij waar dat kan restrictief beleid tegen te werken. Wereldwijd probeert de industrie overheden te overtuigen van de voordelen die alternatieve rookwaren zouden hebben voor de volksgezondheid. Volgens de industrie zijn de rookalternatieven bedoeld om rokers van de traditionele sigaret af te helpen door ze te laten overstappen op producten die de gezondheid minder zouden schaden. In werkelijkheid, zo blijkt, hebben de vapes een grote aantrekkingskracht op jongeren.

‘COP10 zal gemiste kans worden’

Tijdens de COP10 staan daarom nieuwe beperkende maatregelen op de agenda, inclusief de aanbeveling om e-sigaretten duurder te maken via accijnsheffingen. Tot ongenoegen van Verdeaux, die in zijn mail aan PMI-medewerkers schreef: “De agenda en vergaderstukken zijn voor het grootste deel openbaar gemaakt. Helaas bevestigden ze elke zorg die we hadden dat deze conferentie wel eens de grootste gemiste kans ooit in de geschiedenis van de tabaksontmoediging zou kunnen worden... De agenda van de WHO is niets minder dan een systematische, methodische verbodsaanval op rookvrije producten.”

Zonder ‘redelijke, constructieve resultaten’, schreef Verdeaux, “zal de WHO de historische kans voor de volksgezondheid onomkeerbaar in gevaar brengen, die wordt geboden door de erkenning dat rookvrije producten, op de juiste manier gereguleerd, de daling van het aantal rokers sneller kunnen versnellen dan alle tabakscontrole bij elkaar.”

‘Er is nog tijd’

In zijn mail schrijft Verdeaux verder dat hij en zijn medewerkers al anderhalf jaar bezig zijn om de COP op dit punt te beïnvloeden. Maar de deuren zijn kennelijk goed dicht gebleven, want de PMI-topman schrijft: “In dit stadium zijn we nog niet waar we zouden willen zijn – in termen van inlichtingen, posities en delegaties.”

Toch dacht Verdeaux eind september dat ze met vastberadenheid in staat zouden zijn ‘de naald te bewegen’. “Er is nog tijd”, stelt hij, daarbij zijn achterban vragend “om die last-minute inspanning te doen. Elk land, ongeacht zijn omvang, doet ertoe”.

Expres gelekt?

Het is niet nieuw dat de tabaksindustrie binnen probeert te dringen tijdens de COP. We schreven er bijvoorbeeld al over in 2014 en 2021. Daarom is de timing van deze gelekte e-mail ook interessant. Je zou kunnen verzinnen dat de mail opzettelijk bij de krant terecht is gekomen. Een maand voordat de conferentie plaatsvindt, krijgt PMI nu namelijk een podium om zijn ongenoegen te uiten in de gerenommeerde krant The Guardian en nog eens te pleiten voor toegang tot de bijeenkomst, omdat ze immers het beste met de wereld voorheeft.
Daar is PMI overigens niet alleen in. The Global Center for Good Governance houdt een flinke lijst bij van artikelen die het afgelopen halfjaar in uiteenlopende media eenzelfde pleidooi voor ‘harm reduction’ verspreidden en waarvan de auteurs, die veelal zeggen onafhankelijk te zijn, aantoonbare links met de nicotine-industrie hebben.

De WHO verwachtte al dat de industrie haar best zou gaan doen om toch invloed uit te oefenen op de conferentie, en riep eerder al op om niet op verzoeken van lobbyisten of vertegenwoordigers van de tabaksbranche in te gaan. Dat dat nodig is, blijkt maar weer uit de gelekte PMI-mail.

‘Het gaat om de business’

Verdeaux schrijft in zijn mail dat hij ervan overtuigd is dat PMI “aan de goede kant van de geschiedenis” staat. “De tijd tikt”, schrijft hij eraan toevoegend dat de consequenties van verbodsbepalingen voor volwassen rokers “en onze business flink zouden zijn.”

Geconfronteerd met de gelekte mail, stelt de topman tegen The Guardian dat daar niks geheims in staat en dat hijzelf naar Panama zal afreizen om ter plekke in alle openheid de discussie aan te gaan met iedereen die dat maar wil.

Alternatieve tabaksproducten ook schadelijk

Voor de goede orde nog even dit: wereldwijd maken artsen zich grote zorgen over de enorme populariteit van vapes en andere alternatieve rookwaar. Met recht. Volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) bevat de verhitte tabak die Philip Morris als alternatief op de markt brengt kankerverwekkende stoffen. En door de nicotine erin, blijven gebruikers verslaafd. Nicotine is op zichzelf overigens ook een schadelijke stof. Dat e-sigaretten 95 procent minder schadelijk zouden zijn, klopt ook niet, want dat was zomaar een gokje waar met veel marketing waarheid van is geprobeerd te maken. Daarnaast is niet bekend wat het gebruik van alternatieve tabaksproducten op de lange termijn voor de gezondheid betekent. Ook is aangetoond dat wat er vrijkomt uit de alternatieve tabaksproducten van Philip Morris nog altijd ‘rook’ is, dus zo ‘rookvrij’ wordt die toekomst niet als alle rokers over zouden stappen op hun nieuwe waar. In Frankrijk is de organisatie CNCT daarom naar de rechter gestapt om te eisen dat de propaganda (want niet op waarheid berustende claims) van PMI voor zijn alternatieve product wordt verboden.

tags:  COP10 | FCTC-verdrag | rookvrij | heat-not-burn | PMI | WHO | e-sigaret | tabakslobby | accijns