Tussen 2010 en 2015 heeft Philip Morris miljarden door Nederland naar Zwitserland gesluisd zonder dat de tabaksgigant daar belasting over heeft betaald. Dat blijkt uit onderzoek van de Investigative Desk voor NRC. 

Door de webredactie

“Van 2010 tot en met 2015 ontvangt een Zwitserse dochter van de Marlboro-maker 9 miljard euro aan dividend van het Nederlandse Philip Morris Holland Holdings bv,” schrijft het Nederlandse journalistieke onderzoekscollectief The Investigative Desk in NRC. “Ook krijgen de Zwitsers in die jaren 1,4 miljard euro uitgekeerd aan rente, betaald door Nederlandse dochterbedrijven. Verder verschijnt op een Zwitserse rekening in hetzelfde tijdvak voor 154 miljoen euro aan royalty’s. Bij elkaar opgeteld schuift Philip Morris in zes jaar tijd een bedrag gelijk aan 29 procent van zijn wereldwijde nettowinst in die periode van Nederland naar Zwitserland, allemaal onbelast.”

Het geld dat Philip Morris, een van de grootste tabaksfabrikanten ter wereld, naar Zwitserland sluist is niet in Nederland verdiend, concluderen de journalisten van The Investigative Desk na bestudering van de jaarverslagen. Het is geld dat van dochterbedrijven van de tabaksgigant in Tsjechië, Turkije, Indonesië, Ecuador en Rusland afkomstig is en dat via Nederland als goedkoop en fiscaal voordelig tussenstation wordt doorgesluisd naar Zwitserland.

Philip Morris maakte gebruik van wetswijziging

Vermoedelijk is de Marlboro-producent na 2015 doorgegaan met deze praktijk, al is dat niet meer na te gaan doordat de jaarverslagen sinds 2016 niet meer zo uitvoerig hoeven te zijn. Philip Morris Holland Holdings blijkt een microbedrijf te zijn geworden, waardoor er geen uitgebreide verslagen meer ingeleverd hoeven te worden. “Het is een onbedoeld gevolg van een wetswijziging die bedoeld is om administratieve rompslomp voor kleine ondernemers te verminderen,” schrijft The Investigative Desk.

Dat Philip Morris zichzelf een microbedrijf kan noemen is omdat zo’n bedrijf volgens de wet weinig werknemers in dienst moet hebben, en financiële holdings van Philip Morris hebben weinig mensen op de loonlijst staan. Ook moet de netto-omzet onder de 700.000 euro blijven, maar daarbij tellen inkomsten uit rente en dividend niet mee, en dat zijn nou juist de grootste inkomstenbronnen voor PMI. The Investigative Desk: “De gekozen regels maken Nederland uitermate geschikt voor multinationals die geen behoefte hebben aan pottenkijkers bij hun fiscale constructies.”

Zwitserland is een tabakshaven

Uit een document uit 1998 blijkt bij monde van PMI-bestuursvoorzitter Geoff Bible dat Philip Morris International zijn hoofdkwartier in Zwitserland heeft gevestigd vanwege “het fiscale klimaat, de politieke stabiliteit en het warme welkom van de autoriteiten”.

Zwitserland blijkt überhaupt een prettige haven voor tabaksfabrikanten te zijn omdat ze er grote juridische bescherming genieten. Bovendien gelden er in het land zelf weinig strenge antirookmaatregelen en mogen fabrikanten er tabaksproducten produceren waarin meer teer en nicotine zit dan in de Europese Unie zou zijn toegestaan. Die sigaretten mogen niet verkocht worden in Zwitserland, maar wel geëxporteerd worden. Die sigaretten gaan naar het Midden-Oosten en naar Noord-Afrika, waar zwaardere tabaksproducten wel verkocht mogen worden.

‘Niets verkeerd gedaan’

In een reactie heeft Philip Morris aan The Investigative Desk laten weten niets verkeerds te doen, omdat het belasting betaalt in overeenstemming met de regels van de landen waar het bedrijf zakendoet, “waar mogelijk in overleg met de relevante belastingdiensten”.

Als Nederland belasting wil kunnen innen over de tabaksmiljarden die door de in Nederland gevestigde financiële holdings van Philip Morris stromen, zal het de wet moeten aanpassen.