Meer dan honderd maatschappelijke organisaties hebben in een open brief geprotesteerd tegen het ontbreken van aandacht voor tabaksontmoediging in de eindverklaring van de 73e World Health Assembly. Terwijl tabaksontmoediging juist tijdens de coronacrisis prioriteit zou moeten hebben.

Door de webredactie

In een open brief schrijven de honderd ondertekenaars dat de eindverklaring van de World Health Assembly “de serieuze uitdagingen die de tabaksindustrie” tijdens de coronacrisis stelt niet benoemt. Ze wijzen erop dat de industrie verwarring zaait met berichten over alternatieven voor roken die rokers ervan weerhouden om helemaal te stoppen. De industrie verkoopt zichzelf ook als onderdeel van de oplossing en probeert zo veel mogelijk aandacht te krijgen voor donaties van onder meer beademingsapparatuur, terwijl ze ondertussen handels- en belastingprivileges tracht te krijgen.

Dit terwijl roken een groot aantal niet-overdraagbare ziekten veroorzaakt die een extra risico opleveren voor een ernstig verloop van Covid-19, niet zelden met dodelijke afloop. Het is volgens de opstellers daarom nu meer dan ooit het moment om alle maatregelen in het Kaderverdrag inzake tabaksontmoediging (WHO FCTC) te implementeren. Die maatregelen zijn gericht op het verminderen van de jaarlijkse schade door de tabaksindustrie: 8 miljoen doden, 460 miljard dollar aan kosten voor gezondheidszorg en 1,4 biljoen dollar aan economische kosten.

Eensgezinde aanpak

De World Health Assembly is de jaarlijkse vergadering van gezondheidsministers uit de hele wereld die samen het beleid van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) bepalen. In de resolutie over de aanpak van Covid-19 wordt opgeroepen tot een eensgezinde aanpak in de herstelfase, waarbij solidariteit en samenwerking vooropstaan. Wat daarin volgens de briefschrijvers ontbreekt is de oproep om in gezamenlijkheid ook de tabaksindustrie met meer kracht te bestrijden.

Die industrie helpt bijvoorbeeld berichten de wereld in dat roken en/of nicotine juist een afweer tegen het coronavirus zouden bieden. In een recente verklaring stelde de WHO nog eens dat daarvoor op dit moment geen wetenschappelijke onderbouwing bestaat. Het Global Center for Good Governance in Tobacco Control (GGTC), een Aziatisch initiatief verbonden aan de Thammasat University in Thailand, houdt een lijst bij met alle berichten die daarover verschijnen en waarvan in sommige gevallen is aangetoond dat ze afkomstig zijn van de tabaksindustrie.

Deborah Sy, hoofd Beleid en Strategie bij GGTC, vertelde het mediaplatform voor ontwikkelingssamenwerking Devex dat de tabaksindustrie in 2003 bij de uitbraak van SARS hetzelfde deed. “Ik denk dat de tabaksindustrie zo agressief te werk gaat omdat de pandemie laat zien wat tabak kan doen. Tabak kan zoveel mensen doden.”

Tactieken tabaksindustrie

De voorbeelden van de agressieve methoden van de tabaksindustrie in deze periode zijn legio. In Zuid-Afrika bestreed British American Tobacco de bepaling dat tabak als een niet-essentieel product was bestempeld. En in een persbericht van de Foundation for a Smoke-Free World, een fonds van Philip Morris International, stelt de omstreden directeur Derek Yach dat de lockdown inzichten heeft opgeleverd voor “hoe we rokers kunnen helpen om te stoppen. We moeten ze empathisch aanmoedigen om verbrandbare tabak op te geven en ze informeren over pleisters, kauwgum en e-sigaretten die minder schadelijk zijn dan roken, terwijl we ervoor zorgen dat deze instrumenten ruim voorhanden zijn. Als we dat doen, dan zouden rokers uit de lockdown kunnen komen met betere vooruitzichten voor hun gezondheid.”

Versterkte inzet FCTC

Al deze acties van de tabaksindustrie rechtvaardigen een versterkte inzet van het FCTC-verdrag, een wettelijk bindend internationaal verdrag. “De World Health Assembly kan de wereld een dienst bewijzen door regeringen eraan te herinneren dat ze extra moeten inzetten op implementatie van het verdrag”, stelt Deborah Sy.