line

Onbetrouwbaar onderzoek naar plain packaging door Philip Morris

zondag 08 december 2013

De invoering van merkloze verpakkingen (plain packaging) voor sigaretten in Australië heeft geen invloed gehad op het aantal rokers in dat land. Dat is althans wat Philip Morris International wil doen geloven. Een kritische analyse van het onderzoek laat echter zien dat van het onderzoek weinig deugt. En daarmee wordt opnieuw aangetoond hoe de tabaksindustrie legitimatie zoekt op basis van gemanipuleerd onderzoek.

Door Bas van Lier

Australië voerde als eerste land ter wereld in december 2012 merkloze verpakkingen voor tabaksproducten in. De verpakkingen zien er allemaal hetzelfde uit. Ze zijn voorzien van afschrikwekkende foto's en waarschuwingen en vermelden alleen de naam van het betreffende merk in een uniforme letter.

Philip Morris huurde het Britse onderzoeksbureau London Economics (LE) in om te kijken of plain packaging effect heeft. London Economics stelt dat zowel drie als zes maanden na de invoering, nauwelijks veranderingen in het tabaksgebruik waren te merken ten opzichte van ervoor. Het percentage dagelijkse rokers zou van 20,4 procent vóór de invoering zijn gedaald naar 19,5 procent in maart 2013 en daarna weer zijn opgekropen naar 20,0 procent in juli 2013.

Het percentage wekelijkse rokers bleef volgens het onderzoek stabiel op 2,1 procent en het percentage rokers dat minder dan wekelijks een sigaret opsteekt, zakte een tiende punt van 2,3 procent voor invoering naar 2,2 procent zes maanden na invoering.

Op basis daarvan concludeert London Economics dat het aantal rokers niet is veranderd door de invoering van plain packaging en grotere gezondheidswaarschuwingen. Dit terwijl uit het onderzoek ook blijkt dat de waarschuwingen in de nieuwe situatie beter worden opgemerkt. Met andere woorden: de invoering van plain packaging was zinloos.

Niet representatief

Het onderzoek waarop deze conclusie is gebaseerd, vertoont echter ernstige gebreken, stelt de Australische Cancer Council Victoria in Melbourne. Afgezien van het feit dat plain packaging is ingevoerd om op veel langere termijn effect te sorteren, is het onderzoek verre van representatief.

Doordat voor het onderzoek alleen mensen zijn bevraagd die meedoen aan panels voor online marktonderzoek, kan in dit onderzoek geen sprake zijn van een werkelijk representatieve doorsnede van de Australische bevolking. Een duidelijke aanwijzing daarvoor is dat London Economics 20 procent dagelijkse rokers mat, terwijl een driejaarlijks door de overheid gefinancierd onderzoek, het National Drug Strategy Household Survey (NDSHS), in 2010 17,4 procent dagelijkse rokers onder de bevolking boven de 18 jaar vaststelde.

Voor het onderzoek van London Economics zijn ook veel te kleine groepen van ongeveer 5000 respondenten onderzocht. Dat is veel te beperkt om de minieme verschuivingen in het aantal rokers van jaar tot jaar vast te stellen. Het NDSHS onderzocht 24.000 Australiërs, wat voldoende is om verschillen in prevalentie van 1 tot 2 procent te detecteren. Om verschuivingen van een half procentpunt vast te stellen, is een groep van 90.000 respondenten nodig.

Veranderingen in tienden van procentpunten in een onderzochte groep van 5000 mensen, zoals in het LE-onderzoek, zijn dus op geen enkele manier een weergave van de werkelijkheid. Opdrachtgever Philip Morris zal de uitkomsten van het als betrouwbaar gepresenteerde rapport niettemin gebruiken om twijfel te zaaien over het nut van plain packaging.

STAR-rapport

Het nieuwe onderzoek herinnert aan het oncontroleerbare onderzoek dat KPMG in opdracht van Philip Morris jaarlijks uitvoert naar sigarettensmokkel en dat in de hele Europese Unie wordt verspreid. Zowel TabakNee als Vrij Nederland constateerden dat dit zogenoemde STAR-rapport ondeugdelijk is. Toch wordt het door staatssecretaris van Financiën Weekers in zijn accijnzenbeleid gebruikt.

Dat Philip Morris alles op alles zet om plain packaging te voorkomen, blijkt ook uit het eenzijdige rapport hierover van advocatenbureau Bird & Bird dat eind mei dit jaar in opdracht van de Marlboro-producent is verschenen.