Update 24-08-2018
Uit onderzoek blijkt dat de tabaksindustrie nog altijd betrokken is bij tabakssmokkel. Het is daarom niet verstandig om hen te betrekken bij een systeem dat die smokkel moet terugdringen. Dat schrijven onderzoekers in een artikel in het wetenschappelijke tijdschrift Tobacco Control.

Door de webredactie

“Uit een steeds groter wordend aantal bronnen komt bewijs naar boven dat de tabaksindustrie nog altijd betrokken is bij het smokkelen van tabak en dat de illegale sigarettenmarkt voor tweederde uit sigaretten van de tabaksindustrie bestaat,” schrijven prof. Anna Gillmore en co-auteurs van de universiteit van Bath in het wetenschappelijke tijdschrift Tobacco Control.
Hun onderzoek heet Tobacco industry’s elaborate attempts to control a global track and trace system and fundamentally undermine the Illicit Trade Protocol en gaat aan de hand van analyse van uitgelekte documenten van de industrie en andere bronnen, dieper in op hoe de tabaksindustrie invloed probeert uit te oefenen op de wereldwijde invoering van een Track & Trace-systeem.

Herleiden

Zo’n systeem moet het mogelijk maken om illegaal aangetroffen tabaksproducten te kunnen herleiden. Als de douane of politie kan achterhalen waar sigaretten geproduceerd zijn en waar ze uit de productieketen zijn verdwenen, kunnen ze betere maatregelen nemen om de smokkel van sigaretten tegen te gaan én kunnen ze boetes uitdelen. Illegale tabak wordt verkocht zonder accijnsafdracht, waardoor de overheid accijnsinkomsten misloopt en de tabak goedkoop aan de man gebracht kan worden.

Invloed

In 2019 moet er in Europa zo’n systeem zijn ingevoerd. De tabaksindustrie probeert al sinds er sprake is van de invoering van een Track & Trace-systeem invloed uit te oefenen op hoe dat systeem zou moeten functioneren. Ze bedacht zelf het systeem Codentify en lobbyde er flink voor dat overheden juist dit systeem in zouden gaan voeren. Zo kon ze zelf het controlesysteem in de hand houden. De onderzoekers schrijven nu dat dit een ongewenste situatie is, omdat de tabaksindustrie zelf betrokken is bij de smokkel.

Onafhankelijk

Een onafhankelijk systeem zou veel gewenster zijn. “Overheden zouden ervan uit moeten gaan dat de tabaksindustrie probeert controle te krijgen over Track & Trace-systemen om ervoor te kunnen zorgen dat ze zo min mogelijk accijnsboetes hoeven te betalen en nauwkeurig onderzoek naar gesmokkelde waar te voorkomen,” concluderen de onderzoekers.

WHO

Ook wijzen de onderzoekers erop dat ieder Track & Trace-systeem dat is gebaseerd op Codentify niet past bij het Illicit Trade Protocol. Hierin is een verzameling afspraken opgenomen die onlangs in werking zijn getreden, opgesteld onder de vlag van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Het protocol is door meer dan veertig landen geratificeerd. Er staat in dat samenwerking met de tabaksindustrie in het tegengaan van illegale tabakshandel ongewenst is.
Datzelfde is te lezen in het FCTC-verdrag, dat ook onder de vlag van de WHO is opgesteld en door meer dan 180 landen is ondertekend (waaronder Nederland en de Europese Unie). Artikel 5.3 van dit verdrag zegt dat overheden bij het maken van antirookbeleid de tabaksbranche op afstand moet houden, omdat die een ander belang hebben dan de volksgezondheid.

Update 24-08-2018

Uit nieuw onderzoek dat is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Tobacco Control blijkt dat tabaksfabrikanten systematisch de grootte van de zwarte markt in sigaretten overdrijven om dat in te kunnen zetten in hun lobby. Lees meer bij The Conversation.