Uit het Peil.nl onderzoek van Maurice de Hond in opdracht van de Stichting Rookpreventie Jeugd blijkt dat 63% van de Nederlanders van mening is dat de tabaksindustrie een deel van haar omzet wettelijk verplicht in een Verslavingsfonds zou moeten storten. De opbrengsten kunnen worden gebruikt als dekking van de kosten voor preventie en ontmoedigingsprogramma’s. Verder is 67% van mening dat de verkoop van tabakswaren uitsluitend in tabaksspeciaalzaken moet plaats vinden.

Door de webredactie

Het Peil.nl onderzoek van Maurice de Hond is gebaseerd op een representatieve steekproef onder 3500 Nederlanders waarvan 25% van de respondenten bleek te roken. De getallen uit het onderzoek van 2017 komen daarmee precies overeen met het onderzoek uit 2016.

Ontmoedigen van roken onder jongeren

In het onderzoek werd gevraagd naar een aantal specifieke maatregelen om het roken onder jongeren sterk te ontmoedigen en of deze maatregelen in het komende regeerakkoord zouden moeten worden opgenomen:

Afgezien van een hogere zorgpremie voor rokers (vooral vrouwen zijn daar niet vóór) en een verbod op de productie van rookwaren in Nederland (vooral de rokers zijn daar tegen), is er een flinke meerderheid voor de andere genoemde maatregelen. Onder de dagelijkse rokers is er minder steun voor extra maatregelen. Zo ondersteunt maar 13% van de dagelijkse rokers een verhoging van de accijns.

Maatregelen zoals het verhogen van de leeftijdsgrens naar 21 jaar, het verbieden van de verkoop buiten tabaksspeciaalzaken en het verplicht opnemen van een lesprogramma tegen roken op basisscholen werden breed ondersteund door respondenten van alle opleiding- en inkomensniveaus. Een meerderheid van de laag opgeleiden voelt niets voor het sterk verhogen van de accijnzen op rookwaren. Opvallend is dat twee derde van de jongeren (18-24 jaar) hier wel voorstander van is.

De meningen over het verhogen van de accijnzen op rookwaren lopen relatief sterk uiteen, naar gelang het stemgedrag (gebaseerd op de laatste Tweede Kamer verkiezingen): slechts 35% van de VVD stemmers en 44% van de SP stemmers is vóór een sterke verhoging van accijns. De voorstanders zijn te vinden bij alle andere partijen, niet alleen D66 (71%), PvdA (75%) en GroenLinks (73%), maar ook bij de PVV (66%) en CDA (59%). Wat betreft het verbieden van de verkoop van rookwaren buiten de tabaksspeciaalzaken is twee derde van de respondenten vóór, maar lopen vooral de meningen van stemmers van de VVD (56% voor) en D66 (80% voor) sterk uiteen. Desalniettemin is zelfs een meerderheid van de VVD-kiezers voor!

Algemeen ontmoedigingsbeleid

Er werd ook gevraagd naar de mening van respondenten over een aantal specifieke maatregelen om roken in het algemeen te ontmoedigen:

Vooral degenen die nooit hebben gerookt willen meer anti-rookcampagnes (77%). De dagelijkse rokers zijn aanzienlijk minder enthousiast (slechts 44% vóór).
Wat betreft de meningen over deze maatregelen is er weinig verschil tussen mannen en vrouwen. Opvallend is dat maar liefst 78% van de jongeren (18-24 jaar) vindt dat er meer anti-rookcampagnes moeten komen.
De steun voor dit soort maatregelen is wat groter onder hoger opgeleiden en respondenten met hogere inkomens. Onder laag opgeleiden is een minderheid (43%) voor extra anti-rookcampagnes.
VVD stemmers voelen duidelijk minder voor deze maatregelen. Dat geldt ook voor de PVV stemmers, met uitzondering van de optie om meer anti-rookcampagnes in te voeren (de meeste PVV stemmers zijn daar vóór). D66 en PvdA stemmers zijn de grootste voorstanders van deze maatregelen.

Verslavingsfonds

De Stichting Rookpreventie Jeugd en het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde hebben het initiatief genomen om te komen tot een Verslavingsfonds, waarin de tabaksindustrie een deel van hun omzet zou moeten storten. In Engeland is vorig jaar een vergelijkbaar initiatief van de grond gekomen. Het is de bedoeling dat de opbrengsten worden gebruikt als dekking van de kosten voor preventie en ontmoedigingsprogramma’s. 

In de enquête is specifiek gevraagd naar de mening van respondenten over het oprichten van een Verslavingsfonds. Een ruime meerderheid (63%) ondersteunt dit voorstel en is van mening dat de tabaksindustrie wettelijk verplicht moet worden een deel van hun omzet in zo’n Verslavingsfonds te storten. Dit voorstel vindt steun onder meer dan 50% van alle leeftijdsgroepen, opleidingsniveaus en inkomensklassen, mannen zowel als vrouwen en zelfs onder rokers. Van de stemmers op PVV en VVD ondersteunt 49% dit voorstel (meer dan de tegenstanders), de steun onder stemmers op andere partijen is meer dan 60%.

Vergelijking onderzoek 2016

Ook in 2016 vroeg Peil.nl in opdracht van de Stichting Rookpreventie Jeugd naar meningen over maatregelen om het roken (met name onder jongeren) te ontmoedigen. In 2016 werd gevraagd of men deze maatregelen in de verkiezingsprogramma’s opgenomen wilde zien. In 2017 luidde de vraag of men deze maatregelen in het regeerakkoord van een nieuw kabinet opgenomen wilde zien. Nagenoeg alle genoemde maatregelen kunnen nu op meer steun rekenen dan een jaar geleden. Dit geldt vooral voor het verbieden van de verkoop van rookwaren buiten tabaksspeciaalzaken, waar nu zelfs twee derde van de respondenten voor is.

Een volledig overzicht van de enquête resultaten vindt u hier.

Met dank aan Maurice de Hond.