UPDATE 24-05-2024
RTL Nieuws liet op middelbare scholen in beslag genomen e-sigaretten onderzoeken en vond dat die veel meer nicotine bevatten dan toegestaan en dat de damp zeer giftige stoffen bevat. ‘Dit onderzoek laat zien dat Nederlandse kinderen met deze vapes hun eigen lichaam en hersenen vergiftigen.’

Door de webredactie

Op scholen in beslag genomen vapes bevatten schokkend hoge concentraties nicotine en geven giftige stoffen af als formaldehyde, lood, nikkel, aceton, ijzer, acroleïne, valeraldehyde en butyraldehyde. Al deze stoffen zijn zeer schadelijk voor het zich ontwikkelende brein. “Als je bedenkt dat dit wordt gebruikt door kinderen met nog niet ontwikkelde hersenen, is hier echt sprake van een schadelijk product”, zegt Remco Westerink, toxicoloog aan de Universiteit Utrecht tegen RTL Nieuws.

RTL Nieuws kreeg van tien middelbare scholen in het land in beslag genomen e-sigaretten toegestuurd. Een selectie daaruit van 20 vapes werd in een gespecialiseerd laboratorium in Liverpool getest op de inhoud en op schadelijke stoffen in de damp. De resultaten spreken boekdelen:

• • In 8 van de 20 vapes zat (veel) meer nicotine dan wettelijk is toegestaan. Eén onderzochte vape bevatte 11 keer meer nicotine dan de toegestane 20 mg/ml.
• • Alle onderzochte vapes hadden een grotere inhoud dat wettelijk is toegestaan. Terwijl 600 trekjes het maximum is, hadden sommige vapes een inhoud tot wel 15.000 trekjes
• • In 7 van de 20 vapes is formaldehyde aangetroffen
• • In 3 van de 20 vapes is lood aangetroffen
• • In verschillende vapes is ook nikkel, aceton, ijzer, acroleïne, valeraldehyde en butyraldehyde aangetroffen.

Nicotine van 200 tot 400 sigaretten

Zowel Westerink als arts-epidemioloog Esther Croes van het Trimbos-instituut reageren geschrokken op de resultaten. Westerink: “Er zitten zelfs vapes tussen met een hoeveelheid nicotine van 200 tot 400 sigaretten. Als je zo'n vape continu blijft doorroken, en hem in één keer op zou maken, is dat zonder twijfel ernstig voor je gezondheid en het zou zelfs dodelijk kunnen zijn.” Behalve dat nicotine zeer verslavend is, iets waar het jonge brein extra gevoelig voor is, kan de stof de ontwikkeling van de hersenen verstoren en leiden tot concentratieproblemen en stemmingswisselingen.

Croes is geschokt: “20 milligram, het wettelijke maximum en bedoeld voor rokers, is voor kinderen al bizar veel. Maar deze vapes zijn ook nog eens veel groter dan is toegestaan en met nog veel meer nicotine. Dat is onbeschrijfelijk. En dan worden ze ook nog geproduceerd en verkocht in een vorm die voor kinderen aantrekkelijk is.”

Bevestiging van buitenlands onderzoek

In oktober vorig jaar bracht het Trimbos-instituut nieuwe cijfers over het rook- en vapegedrag van jongeren naar buiten. Daaruit blijkt dat 21,7 procent van de Nederlandse jongeren en jongvolwassenen (12 t/m 25 jaar) in het afgelopen jaar een e-sigaret had gebruikt. Bijna een derde (27,4 procent) had sigaretten gerookt. En 69 procent van de jongeren die maandelijks een e-sigaret gebruiken, roken óók maandelijks sigaretten.

Recent Amerikaans onderzoek trof in de urine van 13-17-jarige vape-gebruikers giftige metalen als lood, cadmium en uranium aan. Croes: “Nu is keihard aangetoond dat ook de vapes die Nederlandse kinderen gebruiken zoveel schadelijke stoffen bevatten. Zware metalen, enorme hoeveelheden nicotine en andere giftige en kankerverwekkende stoffen. Jullie onderzoek laat zien dat Nederlandse kinderen met deze vapes hun eigen lichaam en hersenen vergiftigen.”

Lood leidt tot afname IQ

Over het aangetroffen lood in drie vapes zegt Westerink: “Lood is een zwaar metaal, een giftige stof wat met name voor de ontwikkeling van de hersenen schadelijk is. Daarnaast kan het zorgen voor een afname van het IQ tot wel vijf punten. Dit wil je echt niet in vapes hebben.”

In zeven vapes is formaldehyde aangetroffen, een stof die wel als ontsmettingsmiddel wordt gebruikt en dus vrij agressief is. “Dit is gevaarlijk”, zegt Westerink daarover. “Het gaat bij hoge doseringen om een kankerverwekkende stof die cellen kan beschadigen. Ook hiervan wil je uiteraard niet dat kinderen het binnenkrijgen. Het kan zelfs bij lage doseringen al luchtwegirritaties veroorzaken en de luchtwegen ontsteken.”

‘Met elkaar kinderen maximaal beschermen’

De resultaten laten zien dat overheid, ouders, scholen en gezondheidszorg gezamenlijk krachtig moeten optreden om de jeugd te beschermen tegen deze schadelijke e-sigaretten. Croes: “Dit zijn stoffen die je lichaam de rest van je leven op z’n kop kunnen zetten, omdat het op allerlei plekken in je lichaam schade kan veroorzaken. We moeten met elkaar kinderen maximaal beschermen en er alles aan doen om hen weerbaar te maken. Want onze jeugd heeft nog een hele toekomst voor zich en moet gezond kunnen opgroeien. Deze resultaten benadrukken dat we echt een reëel probleem hebben in Nederland.”

UPDATE 24-05-2024

Kamerleden eisen betere handhaving

In reactie op het nieuws over giftige stoffen in vapes die op scholen in beslag zijn genomen, reageren Kamerleden geschokt. “Echt bizar waar kinderen aan blootgesteld worden”, stelt Wieke Paulusma (D66) bij RTL Nieuws. Zij wil extra controles door de NVWA en hogere boetes. Ook Patrick Crijns (PVV) vraagt daarom: “Het huidige toezicht door de NVWA schiet tekort, met name omdat het zich niet richt op sociale media, waar veel jongeren hun vapes kopen. Er is een dringende noodzaak voor striktere handhaving en gerichte acties om deze ongereguleerde verkoop aan te pakken.”

Judith Tielen (VVD) en Daniëlle Jansen (NSC) pleiten eveneens voor intensivering van de handhaving. Tielen: “Handhaving moet veel meer met de tijd mee; aanpakken van verkoop online, op straat en onder de toonbank.” Staatssecretaris Van Ooijen lijkt daar ook voor te voelen. “Ongelofelijk wat we hier zien”, zegt hij over het onderzoek van RTL Nieuws. Hij wil de NVWA extra bevoegdheden geven: “We moeten echt stappen verder zetten. We zijn begonnen, maar zijn nog zeker niet bij het eindpunt.”

Het burgerinitiatief Nicotinee pleit al langer voor een aparte handhaving specifiek gericht op bescherming van kinderen.

Burgerinitiatief Nicotinee bepleit een algeheel verbod op de verkoop van nicotineproducten aan iedereen geboren na 2012. Het is nog steeds mogelijk het initiatief met een handtekening te ondersteunen om een zo krachtig mogelijk signaal af te geven aan politiek Den Haag. Teken het burgerinitiatief op Nicotinee.nl