Laatste update: 11 december 2015

Wie staan er aan het roer van de Nederlandse tak van een van de grootste tabaksproducenten ter wereld, British American Tobacco? TabakNee zocht het uit. Mogen we u voorstellen aan Rob Schut, Arthur Dresen, Ad Schenk, Michael Kraushaar, Kees-Jan van Wees, Jan Ernst Veenman en Cees Foet.

Door de webredactie

Aan de Paterswoldseweg nummer 43 te Groningen staat de fabriek van British American Tobacco (BAT). Een wit gebouw, niet ver van het Centraal Station. Hier zetelt de Nederlandse vestiging van een van 's werelds grootste tabaksproducenten, met merken als Lucky Strike en Barclays. Een vestiging met een lange geschiedenis die uitgroeide tot dé tabaksproducent van Groningen. In 1990 werd Niemeyer overgenomen door de Internationale Rothmans Groep en dat fuseerde in 2000 weer met British American Tobacco.

In totaal werken er volgens de website van BAT zo'n 900 mensen bij BAT Benelux (inclusief de vestigingen BAT Netherlands in Amstelveen en BAT Belgium in Brussel), waarvan de vestiging in Groningen het hoofdkantoor is.
BAT levert volgens haar website bijna een kwart van alle sigaretten in de Benelux en had in 2011 een omzet van ruim 1,8 miljard euro. Er zijn geen recentere cijfers over de Benelux te vinden. Maar in het jaarverslag van het moederbedrijf staat dat er in West-Europa in 2013 een omzet van 4,4 miljard euro werd behaald, met een winst van 1,37 miljard euro.

Vooraf, British American Tobacco houdt van grote namen. Op 22 januari 2015 maakte Het Financieele Dagblad bekend dat de tabaksfirma per 2 februari 2015 drie nieuwe gezichten toevoegt aan zijn internationale bestuur. Pedro Malan, van 1995 tot 2002 de minister van financiën van Brazilië en daarvoor president van de Braziliaanse centrale bank, is de grootste klapper. Ook Dimitri Panayotopoulos krijgt een bestuursfunctie; hij was eerder vicevoorzitter van Procter & Gamble en is nu senior adviseur bij consultantgigant Boston Consulting Group.

En wie zijn de topmannen van de Nederlandse vestiging? De meesten blijven doorgaans anoniem. Onder hun leiding spant dit bedrijf zich al jaren in om rokers van tabak te voorzien, met alle desastreuze gevolgen voor hun gezondheid van dien.

BESTUURDERS

Rob Schut: Directeur

In dit filmpje legt Rob Schut (1966) uit wat BAT allemaal kan. En dat is nogal wat, allerhande "tabaksproducten" met als doel: "Delivering total satisfaction to our consumers". Schut geeft de uitleg in het filmpje overigens als Supply Chain Manager, al is hij volgens de Kamer van Koophandel sinds 1 september 2010 directeur.

Schut liep samen met een team van BAT mee met de 4 mijl van Groningen, een door zorgverzekeraar Menzis gesponsord hardloopevenement. Gezondheid door te bewegen staat er hoog in het vaandel, om bijvoorbeeld hart- en vaatziekten te voorkomen, aldus de website van 4 mijl. De deelname van BAT is opvallend: de tabaksproducten die uit de fabrieken van Niemeyer komen, veroorzaken naast kanker, ook hart- en vaatziekten.

Arthur Dresen: Directeur Operations

De oorspronkelijk Brabantse Arthur Dresen (1971) studeerde volgens zijn LinkedIn-pagina aan de Technische Universiteit te Delft. Hij werkte eerst bij de Hollandse Aanneming Maatschappij (HAM) en ging daarna aan de slag bij BAT- Europe om zich per 1 april 2011 als Directeur Operations te voegen bij BAT-Niemeyer in Groningen. Toen hij bij zijn aanstelling een interview gaf aan Groningen.nl, was hij positief over de toekomst: "In mijn optiek blijft er altijd markt voor rookwaar, al zal de markt wellicht wat meer gespecialiseerd worden in wat de klant zoekt. Ik weet nog niet waar dit eindigt, maar dat het zal veranderen is zeker."

COMMISSARISSEN

Ad Schenk

Ad Schenk (1957) klust sinds 14 augustus 2006 bij als commissaris. Hij begon in 1994 bij BAT in Duitsland en werkte daarna internationaal voor de tabaksgigant als marketingmanager in Zuid-Afrika en Zwitserland. Hij was ook General Manager in Nederland en schopte het in 2007 tot directeur in Duitsland. Bij zijn aantreden liet hij weten dat hij zin had in deze "spannende markt". "Ik zie de maatschappelijke discussie rond onze producten, maar ook de grote problemen die wij hebben met de dramatisch toegenomen smokkel en vervalste sigaretten."

In een persoonlijk portret van Schenk in Die Welt leren we de dromen van de tabaksdirecteur kennen. Hij had eigenlijk boer willen worden. Het is hem gelukt, want met zijn tweede vrouw Kerstin, zes kinderen, een hond, katten, paarden (eentje heet Ruud, naar Ruud Gullit), kippen en kooikarpers woont hij (ten tijde van het interview, in 2008) op een riante boerderij in Nordheide in het Noorden van Duitsland.

In het interview zegt Schenk af en toe een sigaretje te roken. "Dat heb ik van mijn vader geleerd." Die sloot elke vrijdag met een borrel en een sigaret de werkweek af. Zijn vrouw Kerstin echter blijkt een fervente niet-roker te zijn en hoopt dat hun kinderen er niet mee zullen beginnen. Schenk is het met haar eens: "Roken is alleen iets voor volwassenen." Daarna gooit hij het wel op de vrijheid die iedereen zou moeten hebben om voor roken te kiezen.

Sinds 2013 is Schenk met pensioen gegaan bij BAT Duitsland. Wat hij voor elkaar heeft gekregen? Volgens BAT-Duitsland is de "buitengewoon goede economische ontwikkeling van de onderneming" op Schenks conto te schrijven. Zo is BAT daar "marktleider in het segment van sigaretten zonder toevoegingen". Ook is het aan Schenk te danken dat BAT in Duitsland op nummer één staat op de lijst van beste werkgevers in Duitsland in 2013, althans volgens een onderzoeksbureau.

Michael Kraushaar

De oorspronkelijk Duitse Kraushaar (1961) is een gediplomeerd psycholoog die in 1988 bij Niemeyer begon. Hij klom langzaam omhoog op de ladder van British American Tobacco, via onder meer vestigingen in Frankrijk en Tsjechië, om uiteindelijk directeur te worden in Nederland (van 2003 tot 2005) en daarna in Groot-Brittannië tot 2010. Vervolgens koos hij voor zichzelf en is hij Management Adviseur en coach via MK Management en Services. Wel voert hij sinds 17 oktober 2008 als President-Commissaris de commissarissen van BAT in Groningen aan, zo blijkt uit gegevens van de Kamer van Koophandel.

Kees-Jan van Wees

Kees-Jan van Wees (1964) is een drukbezette man. Volgens zijn LinkedIn-profiel is hij namelijk directeur operations van Friesland Campina in Thailand én lid van de Raad van Commissarissen van British American Tobacco in Groningen. In Bangkok voert hij het Campina-merk Foremost aan. Van Wees studeerde in Wageningen en werkte sinds 2003 bij Royal Friesland Foods, dat later opging in Royal Friesland Campina. Sinds 1 januari 2012 is er een commissarispost bij BAT in Groningen bijgekomen.

Van Wees schreef mee aan een managementboek met de opvallende titel: "Het geroosterde speenvarken en andere managementparabels". In De Pers werd hij door zijn collega vergeleken met Ronald Reagan, omdat hij communicatief zo sterk zou zijn. Zelf zei Van Wees die overigens ooit als ploegchef bij Mona begon: "Je bent geen manager om mee te gaan met de stroom."

Jan Ernst Veenman

Volgens zijn niet bepaald volledig bijgewerkte LinkedIn-profiel heeft Jan Ernst Veenman (1959) in Utrecht gestudeerd en zestien jaar (tot 2006) bij Heineken gewerkt bij de afdeling sales/marketing management. In 2012 nam hij ontslag als CEO van Heiploeg Group, Europa's grootste garnalen-importeur, zo blijkt uit dit bericht. Uit een verslag van Visserijnieuws over een speech die Veenman hield als gastspreker op de "Dag van de Nederlandse Visserij", zei Veenman dat het niet de sterkste is die overleeft, maar degene die zich het beste aanpast. Woorden waar de tabaksindustrie blijkbaar iets mee kan. Want sinds 1 januari 2012 is hij commissaris geworden bij BAT Niemeyer in Groningen, zo blijkt uit gegevens van de Kamer van Koophandel.

HET GEZICHT VAN BAT IN NEDERLAND

Cees Foet

Cees Foet voerde tot juli 2014 namens BAT Benelux het woord en was zo het gezicht van de tabaksproducent. Een man die volgens zijn LinkedIn-pagina in 1986 zijn Master of Science in Social Economic Sciences behaalde aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Twee jaar later kwam hij in dienst van de Internationale Rothmans Groep als PR-manager, zo staat in zijn loopbaanbeschrijving van het pensioenfonds van BAT waar hij als secretaris in het bestuur zit. Uit de folder: "In 1994 werd hij directeur van het IPP (Advertising Agency) en later International Brand Manager bij Rothmans International Europe. [...] In 2000 verhuisde Cees naar Corporate Affairs bij British American Tobacco Group in de divisie van shag, pijptabak en sigaren. Sinds 2010 is hij het Hoofd Corporate Communicatie en CSR (Corporate Social Responsibility) voor de Benelux-markt en is hij gespecialiseerd in reputatiemanagement, corporate communicatie, maatschappelijke verantwoordelijkheid en corporate branding."

Foet kwam al in meerdere stukken op TabakNee voor. Hier roept hij de kleine winkeliers en andere schakels in de tabakshandel op om op de barricaden te gaan staan tegen "onzinnige voorstellen" uit Brussel. Lees, antirookmaatregelen die nadelig uitpakken voor de industrie. En hier laat Foet zien hoe BAT probeert het rookverbod in de kleine cafés zo ruim mogelijk te interpreteren.

Hoewel Foet gespecialiseerd is in reputatiemanagement, gaat het wel eens mis. Tegen NRC.Next zei Foet bijvoorbeeld dat prominent CDA'er Hans Hillen hen betaald van advies voorzag. "Bij het bepalen van onze strategie speelt Hans een grote rol." Het leverde een rel op, omdat Hillen dat via een bv deed die hij als senator niet had vermeld toen hij aantrad als minister van Defensie. Niet bepaald gunstig voor de reputatie van Hillen. Toen het artikel in NRC.Next verscheen, plaatste Foet een ingezonden brief aan de krant op de website van BAT Benelux waarin hij zei verkeerd geciteerd te zijn en waarin hij de rol van Hillen afzwakte. Dat verklaarde alleen niet waarom Hillen zijn bedrijfje niet had vermeld.

Foet vertrok in juli 2014. Eén jaar later duikt hij weer op in het bedrijf Creative Strategy. In zijn oude functie liet hij op zijn LinkedIn nog een filmpje na over de betrokkenheid van BAT bij NederlandSchoon.

Commentaar

TabakNee heeft via Cees Foet alle betrokkenen diverse vragen voorgelegd, zoals wat hun motivatie is om voor BAT te werken en of ze er geen moeite mee hebben voor een bedrijf te werken dat geld verdient aan een zeer schadelijk product. Helaas stuurde Foet een e-mail met een algemeen antwoord dat zich het beste laat samenvatten met dit citaat: "Wij zijn een legitiem bedrijf dat een legaal, gereguleerd product verkoopt, dat gericht is op geïnformeerde volwassen consumenten die het recht hebben om te roken als ze dat willen."

Update 8 september 2015: British American Tobacco heeft een flink aantal BV's in de Kamer van Koophandel geregistreerd. De bestuurders van een aantal van hen lichten we hieronder uit:

Rik Lina

Rik Lina, geboren te Venlo, is directeur van BAT Western Europe Region. Volgens het LinkedIn-profiel van Lina is hij Head of Tax bij BAT. Is er dus iets om de accijns te doen, zal Lina hoofdschuddend zijn rekenmachientje erbij pakken. Tabak moet in de ogen van BAT immers niet te duur worden, anders kopen de rokers het niet meer. Lina heeft een achtergrond bij belastingadviesbureau Ernst & Young en begon in 2005 met het inzetten van zijn talenten voor de tabaksindustrie. Lina is volgens de KvK in ieder geval directeur van BAT Western Regio, de BAT Holding en Bat International Europe (Nederland) BV.

Judith Clot-Bollen

Ze is hoofd van de juridische afdeling bij BAT. Judith Clot-Bollen staat net als haar collega Rik Lina ingeschreven in de Kamer van Koophandel (KvK) als een van de directeuren van British American Tobacco Europe Region, de British American Tobacco Holding en BAT International Europe (Nederland) BV. Volgens haar LinkedIn-profiel managet ze "zo'n 50 BV's" die onder de BAT-holding vallen. Ze is er zelf blijkbaar ook niet helemaal zeker van, hoeveel het er nou precies zijn. De KvK heeft er in ieder geval een aantal pagina's voor nodig om ze allemaal weer te geven. Clot – Bollen heeft het er maar druk mee. Volgens deze Nieuwsbrief zet ze zich ook nog in voor de pensioenen van de werknemers van British American Tobacco. Clot-Bollen heeft het goed met de mensen voor, ze neemt gerust een jonge dame onder haar hoede die alles wil weten over bedrijfsrecht. Zo wordt er weer jong talent klaargestoomd om alles op alles te kunnen zetten om antirookmaatregelen tegen te houden die mogelijk nadelig zijn voor de omzet van de tabaksproducent.

Jaap Nooij

Als u wilt weten hoe Jaap Nooij, BAT's Global Treasury Operations Manager de schatkist van BAT zo vol mogelijk houdt? Dan moet u even deze presentatie bekijken. Nooij weet alles van geld. Dat laatste is overvloedig bij BAT. Volgens dezelfde presentatie maakte BAT in 2013 5.4 miljard pond winst. Nooij doet meer hoor, hij is ook directeur bij de British American Tobacco Holindings (the Netherlands) BV.

Lees ook deel 2 over welke Nederlanders het internationaal bij BAT hebben gemaakt. Of deel 3 over hoe het gemeentebestuur van Groningen tegen de shagfabriek aankijkt. En deel 4 over hoe BAT maatschappelijk aanzien probeert te verwerven.

Wilt u lezen over de concurrenten van British American Tobacco? 
Klik hier voor Japan Tobacco International (JTI) -  deel 1
Klik hier voor Imperial Tobacco (IT) -  deel 1
Klik hier voor Philip Morris International (PMI) -  deel 1