Elke dag beginnen 100 jongeren met roken. Twee derde van de rokers is begonnen voor zijn 18de. Hoe jonger iemand begint met roken, des te erger de verslaving.

Het Nationaal Expertisecentrum Tabaksontmoediging, onderdeel van het Trimbos Instituut, onderzocht het waarheidsgehalte van de vele cijfers en beweringen die over roken de ronde doen. Bovenstaande cijfers kloppen, zo blijkt uit het rapport 'Roken: een aantal feiten op een rij' dat deze week is verschenen.

Neemt het aantal rokers af, of toe? Levert de tabaksverkoop geld op door de accijnsheffing, of kost het juist geld vanwege alle zorgkosten? Hoeveel stoffen bevat tabaksrook? Over roken gaan soms uiteenlopende cijfers rond. De variëteit in informatie heeft volgens het Trimbos Instituut onder meer te maken met verschillen tussen onderzoeken en onderzoeksmethoden, het tijdsbestek waarin het onderzoek is verricht en de herkomst van de informatie (Nederland of het buitenland).

Het rapport 'Roken: een aantal feiten op een rij' onderbouwt een groot aantal cijfers en beweringen over aantallen rokers, de kenmerken van tabak en tabaksrook, ziekte en sterfte als gevolg van tabaksgebruik, verslaving en stoppen en de kosten voor de maatschappij met een toelichting en bronnen.

Minder, maar nog steeds veel jeugdrokers

Zo wordt duidelijk dat het aantal jeugdrokers tussen 12 en 16 jaar tussen 2001 en 2013 inderdaad is gedaald. Het percentage jongeren in deze groep dat ooit rookte is van 46% gedaald naar 22%, het aantal dagelijkse rokers van 13% naar 4% (Health Behaviour in School-Aged Children, HBSC). De Roken Jeugd Monitor 2013 zag voor de groep 10-19-jarigen een afname tussen 2004 en 2013 van 46% naar 31% voor ooit-rokers en van 15% naar 9% voor dagelijkse rokers.

Die Roken Jeugd Monitor 2013 wees ook uit dat bij 14-17-jarigen 24% in de afgelopen vier weken had gerookt en 12% dagelijks rookte. Onder 18 en 19-jarigen rookte 34% in de afgelopen vier weken en 24% dagelijks.

Over de vraag of roken de samenleving geld kost is het rapport minder expliciet. De zorgkosten die samenhangen met rookgerelateerde ziekten bedragen 3 miljard euro. Werkgevers hadden in 2002 met elkaar jaarlijks 305 miljoen euro aan kosten van roken door afwezigheid, ziekte en sterfte van werknemers. Vastgesteld wordt dat Nederlandse rokers met elkaar 3,6 miljard euro uitgeven aan rookwaar. De accijnzen à 2,5 miljard euro worden niet apart vermeld.

Het rapport stelt op basis van het Chronisch Ziektemodel dat bij uitbannen van roken uit de samenleving de totale zorgkosten zouden stijgen (7% voor mannen, 3,5% voor vrouwen) doordat mensen langer leven en uiteindelijk meer zorg nodig hebben. Maar, zeggen de opstellers, 'gezondheid heeft niet alleen een prijs, maar vertegenwoordigt ook een waarde.'

Zo probeert het rapport zo neutraal mogelijk de feiten weer te geven die bekend zijn over rookgedrag en de schadelijke gevolgen daarvan.

Download het rapport via www.trimbos.nl