Als het aan de Alliantie Rookvrije Generatie ligt, groeien kinderen die nu geboren worden rookvrij op. Daartoe moeten er in de politiek allerlei stappen gezet worden, zoals afspraken over aanzienlijke accijnsverhogingen en een inperking van het aantal verkooppunten. Het nieuwe kabinet is een voorstander van de rookvrije generatie en zet roken waar het thuishoort: tussen de verslavingen. Zo bleek uit een uitzending van Nieuwsuur.

Door de webredactie

Uit het regeerakkoord blijkt dat het kabinet voorstander is van de rookvrije generatie, wat wil zeggen dat kinderen die nu geboren worden geen toegang meer zouden moeten krijgen tot tabak en dus nooit met roken gaan beginnen. Nu zijn er nog 825.000 kinderen die opgroeien met rokende ouders. Nieuwsuur besteedde zaterdagavond aandacht aan het voornemen. “Er is zoveel verdriet, er zijn zoveel achtergebleven kinderen en ouders. Die ziet niemand. Mensen die al dood zijn, daar hoor je niks meer van, maar de 85-jarige die het wel heeft gehaald, die komt in het nieuws,” stelde longarts Wanda de Kanter om te illustreren hoe groot en heftig het probleem is.

Zoden aan de dijk

Uit de Nieuwsuur-reportage bleek dat experts het eens zijn over maatregelen die zoden aan de dijk zetten. Zo zei Floris Italianer, voorzitter van de Alliantie Nederland Rookvrij en directeur van de Hartstichting, dat het aanzienlijk ophogen van de accijnzen in combinatie met het drastisch inperken van de verkooppunten van tabak het aantal rokers flink kan terugbrengen. “Als je sigaretten uit het zicht haalt en je verhoogt de prijs heb je de grootste kans dat het aantal rokers daalt,” aldus Italianer.

Rookvrije omgeving

Verslavingsarts Robert van de Graaf: ‘Roken is een echte verslaving en de meest dodelijke verslaving in ons land.’ Hij voegt eraan toe dat de omgeving van een kind rookvrij moet worden gemaakt. Dat betekent niet alleen rond scholen en sportvelden. Van de Graaf: ‘Waar zie je de sigaret het meest? Dat is thuis.’ Hoewel ouders soms buiten proberen te roken om hun kinderen te ontzien, is dat nog niet genoeg. ‘Het beste is stoppen.’ Er komt namelijk steeds meer duidelijkheid over derdehands rook. Dat zijn de stoffen die neerdalen nadat iemand gerookt heeft. Die hechten zich aan kleding vast, gaan in het haar en op de huid zitten, zodat ze alsnog bij kinderen terecht kunnen komen. Kinderarts Onno Graafland van het Albert Schweitzer ziekenhuis: “We kennen voorbeelden van couveusekinderen van wie de ouders roken en in de urine van de couveusekindjes vinden we nicotine of afbraakproducten van sigaretten.”

Zelfstandig stoppen moeilijk

Stoppen is moeilijk. "De meeste mensen kunnen niet zelfstandig stoppen met roken, die hebben hulp nodig,” zegt verslavingsarts Van de Graaf. “Dus als je het hebt over het nieuwe regeerakkoord en de invulling daarvan, moeten we flink investeren in fatsoenlijke verslavingszorg voor mensen met een tabaksverslaving. Dat ontbreekt nu. We hebben wel overal stoppen-met-roken-coaches, maar geen fatsoenlijke verslavingszorg zoals we dat wel hebben voor alcohol- en drugsverslavingen. Alcoholisten krijgen een multidisciplinair behandelteam en jarenlange behandelingen. Dat moet veranderen en gelijkgetrokken worden."

Nationaal preventie-akkoord

In het regeerakkoord is opgenomen dat er een nationaal preventie-akkoord komt en dat er geld is gereserveerd om het ideaal van de rookvrije generatie te verwezenlijken en roken dus verder te ontmoedigen. Maar welke concrete stappen er precies gezet gaan worden is nog onduidelijk (zoals eerder ook op deze site werd betoogd).

Kersverse staatssecretaris

De kersverse staatssecretaris Paul Blokhuis reageerde in de uitzending. Zelf vindt hij ook dat het regeerakkoord nog weinig concreet is. “Wij hebben het nog niet dichtgespijkerd met het ministerie van VWS, we willen de gesprekken aangaan met maatschappelijke organisaties. Er is heel veel draagvlak om samen de strijd aan te gaan tegen het roken.”
De staatssecretaris ziet inderdaad in dat het aantal verkoopproducten ingeperkt zou moeten worden, al gebruikt hij daar wat vage bewoordingen voor. “Als het aan ons ligt willen we terughoudender omgaan met verkooppunten.” Maar wat is ‘terughoudend’ in deze?

Wel is hij duidelijk over sigarettenautomaten. Die moeten uitgebannen worden. “Ook het zichtbaar maken van de verkoop willen we zoveel mogelijk terugdringen.” Dat uitbannen van sigarettenautomaten was overigens al een beleidsvoornemen van zijn voorganger Martin van Rijn.

Cultuurverandering

Blokhuis hoopt dat er een cultuurverandering komt. Zoals roken eerst heel normaal werd gevonden in rookcoupés in treinen en dat nu helemaal not done is. Dat zou doorgetrokken moeten worden naar gezinnen. Blokhuis: ‘Hè? Wordt er in dit gezin gerookt? Daar willen we vanaf.”
Hij noemt roken een echte verslaving. Hoewel dat al lang algemeen bekend is, is zijn uitspraak politiek gezien een doorbraak te noemen. Volgens zijn voorganger Edith Schippers, minister van Volksgezondheid, was roken nog een vrije keuze.
Blokhuis: “Er zijn artsen die zeggen: de overheid heeft zo het voortouw genomen in de strijd met alcohol- en drugsverslaving, waarom dan niet tegen roken? Met dit kabinet hebben ze een goede bondgenoot."